Видовданскиот протест во Србија: Кулминација на студентскиот отпор и граѓанското незадоволство
Вечерашниот Видовдански протест, кој ќе се одржи во 18 часот на плоштадот Славија во Белград, не доаѓа ненадејно – тој е резултат на повеќемесечно граѓанско незадоволство, студентски бунт и сè посилни реакции на репресивните чекори на власта. Иако симболично е врзан за еден од најзначајните датуми во српската историја, неговата порака е јасна – борбата продолжува.
Протестот е кулминација на настани кои започнаа на 1 ноември минатата година, кога уривањето на надстрешницата на Железничката станица во Нови Сад одзеде 16 животи. Овој трагичен настан го активираше студентскиот активизам, кој прерасна во масовно движење.
Првичните студентски протести започнаа откако активисти на Српската напредна партија ги нападнаа студентите на Факултетот за драмски уметности кои оддаваа почит на загинатите. Како одговор, ФДУ влезе во блокада, а наскоро им се приклучија и други факултети од Белград и Нови Сад.
Студентите поставија неколку клучни барања: објавување на целосната документација за реконструкцијата на железничката станица, апсење и процесуирање на напаѓачите на студентите и професорите, повлекување на кривичните пријави против приведените демонстранти, како и зголемување на буџетските средства за државните факултети за 20 отсто.
Во текот на месеците на протести беа забележани бројни инциденти – од физички напади врз студенти, до употреба на сила од страна на полицијата и жандармеријата. За време на обележувањето на шеснаесетминутната тишина во чест на настраданите, две студентки беа прегазени од автомобил во Белград, додека во Нови Сад на една студентка ѝ беше скршена вилицата со бејзбол палка од страна на партиски активисти.
Историскиот протест од 15 март во Белград, кој беше најмасовен досега, беше прекинат од мистериозен звучен удар за кој постои сомнеж дека е резултат на употреба на звучно оружје (LRAD). Иако властите прво го негираа неговото постоење, подоцна признаа дека уредот е во сопственост на српските безбедносни сили, но тврдеа дека „модот за растерување“ не бил активиран.
Студентите поднесоа и петто барање – да се спроведе детална истрага за настанот на 15 март во 19:11 часот, кога за време на мирниот протест се случи необјаснива појава што предизвика паника.
Студентите на Медицинскиот факултет во Белград исто така побараа одговорност за случајот од 17 март, кога во интензивната нега на УКЦС без заштитна опрема беа внесени претседателот Александар Вучиќ, министерот за здравство Златибор Лончар и новинарски екипи, со што, според студентите, беше загрозено достоинството и здравјето на тешко повредените пациенти, меѓу кои имало и малолетни странски државјани.
Во едно од најдраматичните случувања, на 10 март, Жандармеријата употреби сила врз студенти кои ја започнаа блокадата на РТС. Видеа на социјалните мрежи покажуваат како припадници на Жандармеријата ги удираат студентите зад зградата на телевизијата, кои се обидуваа да ги спречат да влезат.
Дали денешниот протест ќе донесе промени – останува да се види. Но едно е сигурно: студентскиот глас повеќе не може да се игнорира.
