Американскиот удар врз Фордо можеби целосно го уништил објектот – но Иран предупредува: „Играта не е завршена“
Комерцијалните сателитски снимки укажуваат на тоа дека американскиот воздушен напад врз иранскиот нуклеарен комплекс Фордо можел да предизвика тешка, можеби и целосна штета врз постројките за обогатување ураниум, но експертите предупредуваат дека нема конечна потврда за степенот на подземното уништување.
„Со MOP-бомбите (Massive Ordnance Penetrator) едноставно пробија сè. Мислам дека постројката е веројатно целосно уништена“, изјави Дејвид Олбрајт, поранешен нуклеарен инспектор на ОН и претседател на Институтот за наука и меѓународна безбедност. Но други аналитичари, како Декер Евелет од CNA Corporation, посочуваат дека длабочината на центрифугалната сала ја отежнува проценката од сателитски снимки.
Снимките од компанијата Maxar Technologies покажуваат необична активност во објектот пред нападот – долги редици возила и логистичко движење на влезот. Според висок ирански извор, дел од ураниумот обогатен до 60% бил евакуиран на тајна локација пред нападот – количина доволна за изработка на нуклеарно оружје.
Американскиот сенатор Марк Кели изјави за NBC News дека постои ризик наместо да го стопира, нападот само го забрзал иранскиот нуклеарен проект. „Можеби мислевме дека го запираме програмот, но го поттурнавме напред“, рече тој.
Во нападот, САД користеле и крстосувачки ракети Tomahawk и MOP-бомби насочени кон подземни објекти, вклучително и оние во Исфахан и Натанз. Според сателитски анализи, е изведен т.н. „двоен удар“ – шест бомби врз два пати иста цел, што укажува на прецизна и интензивна операција.
И покрај штетата, иранските власти тврдат дека клучните материјали и технологија остануваат недопрени. Влијателниот функционер Али Шамхани порача:
„Дури и ако постројките бидат уништени – обогаќениот материјал, домашното знаење и политичката волја остануваат. Играта не е завршена.“
Дополнително, Иран најави можен излез од Договорот за неширење на нуклеарно оружје (NPT) и прекин на соработката со Меѓународната агенција за атомска енергија (IAEA), што би значело крај на меѓународниот надзор врз иранската програма.
Според најновите податоци од IAEA, неколку влезови во тунелите на Фордо се погодени, а Иран претходно најавил дека во новата постројка во Исфахан планирал да инсталира до 3.000 нови центрифуги.
„Прашањето сега е – каде се тие центрифуги?“, предупреди Олбрајт.
Додека светот дебатира дали нападите ја ослабнале или зајакнале иранската нуклеарна амбиција, еден факт останува јасен – напнатоста ескалира, а прашањето на нуклеарната безбедност станува поважно од кога било.
