Бајден синоќа ја заврши својата полувековна кариера. Каков претседател беше?
Американскиот претседател Џо Бајден ја заокружи својата половина век политичка кариера синоќа со последниот говор во Овалната соба, во кој ги означи олигархијата, акумулацијата на богатство и лавината од дезинформации како опасност за демократијата.
Бајден го отвори својот говор повикувајќи ги Американците да се соберат, но наскоро предупреди на опасното ниво на концентрација на богатството во САД.
„Нашиот систем на проверки и рамнотежи можеби не е совршен, но ја одржува нашата демократија речиси 250 години, многу подолго отколку што успеала која било друга нација“, рече тој.
Тој, исто така, предупреди на „технолошкиот индустриски комплекс“ кој носи „лавина од дезинформации, овозможувајќи злоупотреба на моќта“.
„Слободниот печат се распаѓа“, додаде Бајден.
Бајден ќе му ја предаде претседателската функција на Доналд Трамп во понеделник на 20 јануари напладне по локално време. Ново-стариот претседател во својот тим го покани милијардерот Илон Маск, сопственик на социјалната мрежа Х на која често го промовираше како специјален советник за намалување на трошоците во владините канцеларии.
Неговата партија има многу мало влијание
Бајден го одржа својот проштален говор во време кога Демократската партија има многу мало влијание врз националната политика, додека од друга страна, Трамп веќе ги избра членовите на кабинетот кои ветија дека ќе ги отфрлат традиционалните сојузи и владејачките норми.
Бајден стана претседател на САД по победата на изборите во 2020 година, а четири години подоцна, на 80-годишна возраст, реши да се кандидира за нов мандат, убеден дека тој е единствениот демократ кој може да го победи Трамп.
Отпадна по катастрофалната дебата со Трамп
Но, минатиот јули, тој беше принуден да се откаже од трката по катастрофалниот настап во дебатата против Трамп. Меѓу демократите има и такви кои го сметаат за виновник за изборните порази во ноември, кога партијата не успеа да освои мнозинство во ниту еден дом на Конгресот, а Камала Харис не успеа да стане првата жена – американски претседател.
Бајден и неговите колеги ја водеа земјата низ закрепнувањето од пандемијата на Ковид, ја финансираа реконструкцијата на инфраструктурата, го охрабрија производството на нови полупроводнички чипови и се справија со многу предизвици како што се климатските промени и социјалните нееднаквости.
Сепак, не успеаја да стават крај на инфлацијата и поделбите во општеството, а победата над Трамп се покажа само привремена. Идниот претседател најави дека ќе повлече многу од потезите направени од администрацијата на Бајден.
„Се што сакаше беше да биде запаметен по големи работи“
„Се што сакаше Џо Бајден беше да биде запаметен по големите работи што ги направи за оваа земја, но тие беа, барем на краток рок, засенети од неговата лоша одлука да се кандидира повторно“, рече поранешниот советник на претседателот Обама, Дејвид Акселрод.
„Фактот дека Трамп се враќа на власт помоќен отколку што беше кога си замина е несреќниот крај на приказната“, додаде тој.
Во претходна изјава, Бајден истакна дека се кандидирал за претседател затоа што верувал дека „душата на Америка“ е загрозена. Тие зборови важат и денес, додаде тој и ги повика граѓаните да продолжат да се борат за земја чиј фокус се еднаквоста, животот, слободата и правото на среќа.
Неговиот долгогодишен сојузник, сенаторот Крис Кунс, потсети дека актуелниот претседател се соочил со низа кризи на почетокот на неговиот мандат – економски, здравствени и демократски, мислејќи на упадите на поддржувачите на Трамп во Капитол на 6 јануари 2021 година.
„Неговото најголемо достигнување е неговото закрепнување од пандемијата“
„Закрепнувањето од пандемијата беше неговото најголемо достигнување“, рече Кунс. Дополнително, мандатот на Бајден беше поврзан со економско закрепнување што им пркоси на предвидувањата за рецесија, иако инфлацијата се зголеми и цените останаа високи.
На минатогодишните избори, републиканците ја искористија фрустрацијата на јавноста поради високите цени, поттикнувајќи ја со обвинувања за „демократски елитизам, исклучен од гласачите од работничката класа“, како и обвинувања за имигрантите како причина за високите цени, за кои немаше јасни докази.
„Не можете да ја промените четири и пол децении растечка нееднаквост со неколку години добри економски резултати и промени во јавните политики“, рече Хајди Ширхол, претседател на Институтот за економска политика.
Хаотично повлекување од Авганистан
Кога станува збор за надворешната политика, мандатот го одбележаа руската агресија и војната во Украина, војната во Појасот Газа и повлекувањето од Авганистан. Тринаесет припадници на американската војска загинаа токму за време на хаотичното повлекување од Авганистан во август 2021 година. Популарноста на Бајден никогаш не закрепна од тоа.
Неговата поддршка за Израел, чие раководство е осомничено за убиство на десетици илјади Палестинци по нападот на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година, предизвика поделби меѓу американските демократи и губење на популарноста меѓу левичарските гласачи.
