(Фото) Евклид го открива прстенот на Ајнштајн во универзумот блиску до нас
Вселенскиот телескоп Евклид, кој работи како дел од мисијата на Европската вселенска агенција (ESA) со помош на НАСА, откри многу редок феномен познат како „Ајнштајн прстен“ во нашето космичко соседство.
„Ајнштајн прстен“ се формира кога светлината од далечната галаксија е свиткана за да формира прстен поради присуството на објект во преден план. Името е именувано во чест на Алберт Ајнштајн, чија теорија на општата релативност предвидува дека светлината се наведнува и се зголемува кога поминува во близина на масивни објекти во вселената.
Така, особено масивните објекти како што се галаксиите и кластерите галаксии делуваат како космички леќи за зголемување, овозможувајќи им на научниците да видат уште подалечни објекти. Овој феномен е познат како гравитациона леќа.
Прстенот се појавува околу центарот на добро проучената елиптична галаксија NGC 6505, која е оддалечена околу 590 милиони светлосни години од Земјата во соѕвездието Драко. Иако ова растојание звучи огромно, на космичка скала NGC 6505 се смета за релативно блиска галаксија. Благодарение на високата резолуција на инструментите на вселенското летало Евклид, ова е прв пат да биде забележан светлосен прстен околу оваа галаксија.
Светлината што го формира прстенот доаѓа од многу подалечна галаксија, која се наоѓа на околу 4,42 милијарди светлосни години од Земјата. Оваа галаксија никогаш досега не била забележана и сè уште нема официјално име.
Бруно Алтиери, научник од архивата на мисијата Евклид, забележал навестување на прстенот на Ајнштајн за време на раните тестови на вселенското летало во септември 2023 година.
„Веќе можев да го видам на првата слика за набљудување, но по дополнителни набљудувања, Евклид успеа да сними совршен прстен на Ајнштајн“, рече Алтиери.
„Прстенот на Ајнштајн е пример за силна гравитациска леќа. Силната гравитациска леќа може да произведе повеќе слики од извор на позадина, понекогаш се појавуваат како лакови или прстени како овој. Сите такви примери се посебни затоа што се ретки и научно исклучително корисни. Овој прстен е особено интересен поради неговата близина до Земјата и совршеното порамнување што го прави исклучително убав“, објаснува Конор О’Риордан од Институтот за астрофизика Макс Планк во Германија, главен автор на првиот научен труд за овој прстен.
Истражувајќи како универзумот се проширил и се обликувал во текот на неговата космичка историја, мисијата Евклид ќе открие повеќе за улогата на гравитацијата и природата на темната енергија и темната материја. Темната енергија е мистериозна сила која се чини дека предизвикува универзумот да се шири со забрзана брзина.
Вселенскиот телескоп Евклид ќе мапира повеќе од една третина од небото, набљудувајќи милијарди галаксии на растојание од 10 милијарди светлосни години. Се очекува да идентификува околу 100.000 силни гравитациони леќи.
