САД му нудат на Иран ново решение кое би можело да спречи „убиства и војна“, Москва се вклучи со предлог: „Ние ќе го преземеме тоа…“
Во дипломатските кругови се појави нова иницијатива за решавање на долгогодишниот проблем со нуклеарната програма на Иран. Според аналитичарите на американскиот безбедносен тинк-тенк Центар Соуфан, Стив Виткоф, главен преговарач на администрацијата на претседателот Доналд Трамп за иранското прашање, неодамна ѝ презентираше на иранската страна предлог што би можел да го отвори патот за компромис.
Според предлогот, Иран би го задржал правото да продолжи со збогатување на ураниум, но без суверена контрола врз финалниот производ. Овој модел, како што се вели, би ѝ овозможил на иранската влада да „го спаси угледот“ кај домашната јавност, а истовремено да ги задоволи безбедносните интереси на Соединетите Американски Држави.
„Тој исход би го лишил Иран од можноста за развој на нуклеарно оружје“, соопшти Центарот Соуфан.
Клучен елемент на предлогот е формирање на нов мултилатерален конзорциум кој би управувал со регионалната цивилна програма за збогатување на нуклеарно оружје. Конзорциумот би ги вклучил САД, Саудиска Арабија, Обединетите Арапски Емирати, а можеби и Катар и Турција. Иран би бил еден од основачите и активен учесник, но под услови што ја исклучуваат воената употреба на нуклеарните капацитети. Овој нов договор би го заменил сегашниот договор за нуклеарната програма на Иран.
Потсетете се дека претходниот нуклеарен договор со Иран (JCPOA) беше склучен во 2015 година, но Доналд Трамп ги повлече САД од него во 2018 година. Едностраното раскинување од американската страна направи голема штета, не само затоа што Иран се врати на збогатување на ураниум, туку и затоа што ја зајакна позицијата на најрадикалните елементи во иранската политичка елита кои го протолкуваа потегот на американската администрација како потврда дека на Вашингтон не може да му се верува и дека единствениот начин Иран да преживее е развој на нуклеарно оружје.
Иако разговорите меѓу иранските лидери и администрацијата во Вашингтон продолжија пред неколку месеци, извештајот на Меѓународната агенција за атомска енергија (IAEA) од 31 мај тврдеше дека Техеран ги зголемил своите залихи на високо збогатен ураниум за 50 проценти во последните три месеци. Ова е ниво на чистота кое е блиску до нивото потребно за производство на бомба. Москва, исто така, јавно се приклучи на преговорите овие денови, нудејќи да го преземе вишокот високо збогатен нуклеарен материјал и да го претвори во гориво за цивилен реактор за конечно да помогне во постигнувањето договор меѓу Вашингтон и Техеран.
Иако преговорите формално сè уште се во тек, САД наводно разгледуваат резолуција со која ќе се осуди Иран за несоработка со МААЕ и за кршење на обврските на Иран за нуклеарни заштитни мерки. Деновиве, Трамп исто така рече дека се надева дека договорот ќе биде постигнат „без убивање и војна“, со што му се закани на Иран со воена акција затоа што не се согласи со договорот.
Но, се чини дека Иранците не попуштаат под притисокот на Трамп, барем засега.
Иранските преговарачи, предводени од министерот за надворешни работи Абас Арагчи, во последните недели не дадоа никакви индикации дека би можеле да го прифатат американскиот план. Не е прифатливо Иран да ги демонтира своите нуклеарни постројки или да се откаже од контролата врз својата програма за збогатување ураниум.
