Вареното вино за многумина е симбол на зимата, празниците и прошетките низ градските плоштади. Мирисот на цимет, каранфилче и портокал делува смирувачки и речиси терапевтски, па лесно се заборава дека зад тој пријатен вкус сепак стои алкохолен пијалак. Токму затоа вареното вино често се пие порелаксирано од обичното вино или жестоките пијалоци — и токму затоа луѓето најчесто претеруваат, дури и без таква намера.
Колку варено вино е препорачливо да се испие?
Иако се послужува топло и често е засладено, вареното вино по јачина не се разликува многу од обичното. Една чаша од околу 2 дл обично содржи 10 до 12 проценти алкохол, а понекогаш и повеќе — особено ако се додаваат рум, ракија или ликер.
Здравствените препораки за возрасни зборуваат за умерена консумација, што во пракса значи:
• една чаша дневно за жени
• до две чаши дневно за мажи
Но кај вареното вино има една замка — се пие брзо, најчесто стоејќи, на студено и без храна. Топлината ги шири крвните садови и создава впечаток дека алкохолот „помалку дејствува“, но организмот го разградува со иста брзина како и секој друг алкохол. Шеќерот дополнително го прикрива дејството, па границата лесно се преминува пред да сме свесни за тоа.
Тука важна улога има и самата топлина. Бидејќи пијалокот е топол, алкохолот побрзо се апсорбира во крвотокот. Истовремено, чувството на топлина залажува и создава впечаток дека пијалокот е „поблаг“ отколку што навистина е.
Во реалноста се случува спротивното: топлиот алкохолен пијалок ги проширува крвните садови, поради што субјективно се чувствуваме загреано, но телото побрзо губи топлина. Тоа може да доведе до нагласен замор и исцрпеност, особено при подолго изложување на студ. Комбинацијата од топлина, алкохол и зачини го прави вареното вино опасно „лесно за пиење“ — се пие брзо и незабележливо, а последиците се чувствуваат дури подоцна.
Кога треба да се застане — и какви се последиците од претерувањето?
Проблемот не е само во количината алкохол, туку и во контекстот на консумацијата. Вареното вино најчесто се пие навечер, на празен стомак, на студено — што дополнително го оптоварува организмот. Мамурлакот по варено вино на многумина им е потежок отколку по обично вино, иако се испила иста количина алкохол. Причината е комбинацијата од повеќе фактори.
Прво, вареното вино обично содржи повеќе шеќер. Шеќерот ја забрзува апсорпцијата на алкохолот и ја зголемува дехидрацијата. Резултат: посилна главоболка, сувост во устата и чувство на исцрпеност следниот ден.
Второ, пијалокот е топол, што создава впечаток дека алкохолот е „поблаг“. Поради тоа луѓето често испиваат повеќе отколку што би испиле од ладно вино.
Трето, најчесто се пие на студено и стоејќи, без храна. Алкохолот тогаш побрзо влегува во крвотокот, а организмот дополнително се заморува обидувајќи се да ја одржи телесната температура. Резултат може да бидат изразен замор, мачнина и слабост. Кај чувствителни лица, зачините можат да го иритираат желудникот, па наместо само главоболка — се јавуваат и киселини или мачнина.
Затоа мамурлакот по варено вино често се доживува како „потежок“, иако во моментот на пиење изгледа безопасно. Една чаша може да биде празнично уживање — третата веќе е рецепт за лош следен ден.
Уживање — да. Претерување — не.
Вареното вино може да биде убав дел од празничната атмосфера — но само во рамки на умереност. Една чаша најчесто е сосема доволна за уживање и топлина. Сè по тоа повеќе не придонесува за задоволството — туку ги зголемува шансите за непријатни последици.
Ако сакате следното утро да се разбудите одморени и без главоболка — подобро е границата да ја повлечете порано отколку што мислите.
Важно е да се напомене и дека алкохолот не се препорачува за малолетници, бремени жени, лица кои земаат одредени лекови или имаат заболувања на црниот дроб, срцето или желудникот. За нив — „безбедна количина“ не постои.
