научници

Мистериозни гигантски дупки во Сибир: Научниците откриваат нова, загрижувачка теорија

Повеќе од една деценија откако мистериозните дупки првпат беа откриени во западен Сибир, научниците продолжуваат да развиваат нови теории за нивното потекло – од експлозии на гас до удари од метеори. Тим геонаучници од Универзитетот во Осло, предводен од Хелге Хелеванг, сега изнесе нов модел кој би можел да објасни зошто овие дупки се формирале исклучиво на полуостровите Јамал и Гидан, а не во други арктички региони со пермафрост.Првиот кратер беше откриен на сибирскиот полуостров Јамал во 2014 година. Тој имаше пречник од околу 30 метри и длабочина од над 50 метри, со ѕидови толку рамни што можеше да се помисли дека се ископани со машини. Досега се откриени осум такви гигантски дупки во тој регион, а бидејќи научниците ги поврзуваат со климатските промени, можно е наскоро да се појават уште.Ако процесите во пермафростот, предизвикани од климатските промени, беа одговорни за ерупциите, се очекуваше кратерите за емисија на гасови (GEC) да се формираат и на други места во областите на пермафростот кои содржат гасни хидрати, земјен мраз или криопеги. Меѓутоа, тоа не е случај, пишуваат Хелеванг и неговиот тим.Тие откриле дека за подземна експлозија доволна сила може да биде комбинација од топлина и природен гас под пермафростот – оној што истекува од системи на раседи во карпите длабоко под мразот на полуостровите Јамал и Гидан. Ова има смисла, со оглед на тоа што овие полуострови се над една од најголемите резерви на природен гас во светот.

Свет | пред 3 месеци

Научниците создадоа револуционерно апче против рак на дојка

Револуционерната терапија, првично наменета за лекување на напреднат рак на дојка, покажува исклучителни резултати дури и во раните фази на болеста, значително подобрувајќи ги шансите пациентите да живеат подолго, објавува Science Alert.Според фармацевтската компанија Lilly Oncology, клиничкото испитување во фаза III потврди дека апчето Abemaciclib, попозната под трговското име Verzenio, може значително да го намали ризикот од враќање на болеста кај одредени видови на ран рак на дојка што се проширил на лимфните јазли.Иако резултатите од седумгодишното следење сè уште не се рецензирани, компанијата објави дека наскоро ќе ги сподели податоците на медицинска конференција и ќе ги достави за објавување во научно списание.„Овие податоци го воспоставуваат Верзенио како стандард на грижа за пациенти со високоризична болест со позитивни лимфни јазли и ја зголемуваат итноста за обезбедување третман на сите пациенти што ги исполнуваат условите“, рече Џејкоб Ван Нарден, претседател на Лили Онколоџи.Од неговото одобрување од страна на Администрацијата за храна и лекови на САД (FDA) во 2017 година, Верзенио се покажа како ефикасен третман за рак на дојка и најчесто се користи во комбинација со хормонска терапија. Лекот генерираше 5,3 милијарди долари приходи за компанијата само минатата година.Верзенио првично беше одобрен за напреден или метастатски рак на дојка кој е позитивен на хормонски рецептори (HR+). Овој вид рак, кој сочинува помеѓу 70 и 80 проценти од сите случаи, се карактеризира со туморски клетки со рецептори кои реагираат на хормони и го стимулираат растот. Во 2023 година, FDA ја прошири употребата на лекот за да го вклучи ракот на дојка во рана фаза со висок ризик од рекурентност, а најновите податоци покажуваат дека оваа одлука била правилна.Лекот делува така што спречува размножување на клетките на ракот кога се комбинира со хормонска терапија. Додека ендокрината терапија го блокира ефектот на хормоните врз рецепторите, Верзенио ги инхибира ензимите кои се неопходни за клеточната делба.Во испитувањето учествувале 5.637 возрасни лица со најчест тип на рак на дојка: HER2-негативен и HR+ во рана фаза. По две години комбинирана терапија со Верзенио и хормонска терапија, вкупното преживување е значително подобрено во споредба со само хормонската терапија.Иако овој тип на рак е лесно лечив, пациентите во испитувањето имале болест која веќе се проширила на лимфните јазли, што го зголемило ризикот од рецидив.„Спречувањето на рецидив на болеста и помагањето на пациентите да живеат подолго е крајната цел и висока летва во адјувантниот третман“, рече Ван Нарден. „Постигнувањето статистички значајна корист во вкупното преживување со само две години терапија со Верзенио го зајакнува неговиот диференциран профил кај HR+, HER2- раниот рак на дојка со висок ризик“, додаде тој.

Магазин | пред 4 месеци