Што знаеме за договорот за прекин на огнот во Газа? Еве ги сите детали, дури и најмал инцидент ќе разгори нов воен виор
Израел и Хамас постигнаа договор со кој конечно може да се стави крај на војната во Газа и да се овозможи ослободување на израелските заложници и палестински затвореници, пишува Би-би-си.
Ова се клучните детали од тој договор.
Како изгледа договорот?
Деталите за договорот, кој наводно бил одобрен од двете страни, сè уште не се објавени. Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху рече дека се уште има неколку нерешени клаузули, кои се надева дека наскоро ќе бидат финализирани.
Постигнатиот договор ќе доведе до крај на војната во Газа и размена на заложници и затвореници.
Хамас зеде 251 заложник кога го нападна Израел во октомври 2023 година. Сè уште држи 94 заложници, иако Израел верува дека само 60 се живи.
Се очекува Израел да ослободи околу 1.000 палестински затвореници, од кои некои се затворени со години, во замена за заложниците.
Како може да функционира прекинот на огнот?
Се очекува прекинот на огнот да се одвива во три фази, откако ќе се објави договорот. Катарскиот премиер Шеик Мохамед бин Абдул Рахман Ал Тани рече дека договорот ќе стапи на сила во недела, доколку биде одобрен.
Би-Би-Си направи нацрт на начелно договореното од изјавите на американските, палестинските, израелските и катарските претставници.
Првата фаза би траела шест недели, а во рамките на таа фаза би имало „целосен и целосен прекин на огнот“, рече Џо Бајден.
Американскиот претседател не прецизираше колку заложници ќе бидат ослободени за време на ПРВАТА ФАЗА – но катарскиот шеик Ал Тани на прес-конференција претходно вечерта рече дека ќе има 33.
At long last, I can announce that a ceasefire and a hostage deal has been reached between Israel and Hamas. pic.twitter.com/5LixrlHmSz
— President Biden (@POTUS) January 15, 2025
Портпаролот на израелската влада Дејвид Менсер претходно изјави дека повеќето, но не сите, од 33-те заложници кои се очекува да бидат разменети, вклучително и деца, се верува дека се сè уште живи.
Тројцата заложници веднаш ќе бидат ослободени, изјави претходно за Би-Би-Си палестински функционер, а остатокот од размената ќе се одржи во текот на шест недели.
Понатаму, во текот на првата фаза, израелските трупи ќе се повлечат од „сите“ населени области на Газа, рече Бајден.
„Палестинците исто така би можеле да се вратат во своите домови во сите области на Газа“, рече тој.
За потсетување, речиси сите 2,3 милиони жители на Газа мораа да ги напуштат своите домови поради израелските наредби за евакуација, воздушните напади и борбите на теренот.
Ќе има и зголемување на испораките на хуманитарна помош во Газа. Палестински претставник претходно изјави дека деталните преговори за втората и третата фаза ќе започнат на 16-тиот ден од прекинот на огнот.
ВТОРА ФАЗА
Втората фаза ќе означи „траен крај на војната“, рече Џо Бајден. Останатите живи заложници, вклучително и мажи, ќе бидат ослободени во замена за повеќе палестински затвореници.
Од 1.000 палестински затвореници за кои се верува дека биле ослободени од Израел, околу 190 отслужуваат казна од 15 или повеќе години.
Израелски функционер претходно изјави за Би-Би-Си дека осудените за убиство нема да бидат пуштени на окупираниот Западен Брег.
Ќе има и целосно повлекување на израелските војници од Газа.
ТРЕТА ФАЗА
Третата и последна фаза ќе вклучува реконструкција на Газа – нешто што може да потрае со години – како и можно враќање на преостанатите тела на заложниците.
Кои прашања се сè уште нерешени и неодговорени?
Беа потребни месеци макотрпни преговори за да се пронајдат деталите од првата и втората фаза, не само затоа што Израел и Хамас воопшто не си веруваат еден на друг.
Хамас сакаше целосен крај на војната пред да ги ослободи заложниците. Ова беше неприфатливо за Израел.
Прекинот на огнот ефикасно ќе ја запре војната додека се имплементираат условите. Сепак, според Би-Би-Си, не е јасно дали тоа ќе значи дека војната е завршена засекогаш.
Една од клучните воени цели на Израел беше да ги уништи воените и управувачките способности на Хамас. Иако е сериозно оштетен од Израел, Хамас сè уште има одреден капацитет да дејствува и да се прегрупира.
Исто така, не е јасно кои заложници се живи или мртви, или дали Хамас воопшто знае каде се сите исчезнати. Од своја страна, Хамас побара ослободување на некои затвореници кои Израел вели дека нема да ги ослободи. Се верува дека ова ги вклучува и оние кои учествуваа во нападите на 7 октомври.
Исто така, не е познато дали Израел ќе се согласи да се повлече од тампон зоната до одреден датум или неговото присуство таму ќе биде неодредено.
Секое примирје веројатно ќе биде кревко.
Прекините на огнот меѓу Израел и Хамас кои ги прекинаа претходните војни беа потресени од судирите и на крајот прекинати.
Распоредот и сложеноста на овој прекин на огнот значи дека дури и мал инцидент може да се претвори во нов воен виор.
