Дали Европа е подготвена за Доналд Трамп?
Враќањето на Доналд Трамп во Белата куќа значи и многу промени за Европа.
Оваа промена во Белата куќа доаѓа во прилично неповолен момент за Европа, која се соочува со бројни економски и политички превирања. Трамп е убеден дека Европа со години ги користи САД и дека тоа мора да престане.
Освен империјалистичката политика преку присвојување на Панамскиот канал и Гренланд, што ја засега и Европа, најважни најави за Стариот континент се оние за царината, НАТО и еколошките прашања.
Трамп рече дека ЕУ и другите земји имаат загрижувачки трговски суфицит со САД. \
„Европската унија се однесува многу, многу лошо со нас. Тие ќе мора да се соочат со царини. Тоа е единствениот начин да се постигне правичност“, додаде тој.
И за време на неговиот прв мандат, Трамп воведе царини за европскиот алуминиум и челик. Овие нови закани за царини од Трамп предизвикаа загриженост во Брисел и меѓу владите ширум Европа. ЕУ соопшти дека се подготвени за договор.
ЕУ, навистина, продава многу повеќе на Соединетите Држави отколку што увезува од САД. Во јануари 2022 година трговскиот суфицит изнесуваше 15,4 милијарди евра. Новите царини би можеле да бидат 10 проценти или дури и повисоки за некои стоки, како што се автомобилите.
Економистот на Голдман Сакс, Свен Јари Штен, пишува Euronews, предвидува дека царините од 10% ќе го намалат БДП во еврозоната за 1%, при што Германија бележи пад од 1,1%, Обединетото Кралство 0,7%, а Шпанија 0,6%.
Покрај фактот што повисоките царини ќе ги направат европските производи поскапи и помалку привлечни за американските купувачи, тарифите на Трамп за Кина претставуваат проблем и за Европа, имајќи предвид дека ризикува кинескиот извоз да заврши во Европа, што може да значи зголемување на царините за Европа на овој азиски џин. Ова би се заканило на целосна трговска војна со Кина.
Трамп постојано ги повика членките на НАТО за недоволни трошоци за одбраната. Тој предложи САД да им помогнат само на сојузниците кои ќе ја исполнат целта за воени трошоци на НАТО.
Трамп рече дека членките на воената алијанса треба да потрошат 5 отсто од својот БДП за одбрана – што е огромен пораст од сегашната цел од 2 отсто. Сето ова значи дека Европа повеќе не може, барем не толку како порано, да се потпира на САД за својата одбрана и безбедност. Ова важи и за Украина, каде се очекува значително намалување на американската поддршка за земјата.
Генералниот секретар на НАТО Марк Руте денеска на панел на Светскиот економски форум во Давос изјави дека американскиот претседател Доналд Трамп е „во право“ и дека Европа троши премалку за одбрана.
За геополитичкиот аспект на Трамп 2.0. во ерата во која влегуваме медиумите имаа разговор со надворешнополитичкиот аналитичар Денис Авдагиќ, кој вели дека прашањето за Гренланд, автономна територија на Данска, членка на НАТО и ЕУ, а воедно и трансатлантска држава, е загрижувачки проблем за Европа.
„Иако Гренланд има опција да се одлучи за независност на референдум, во овој случај тоа е постојано повторувана изјава за преземање, без разлика дали со купување или на друг начин, иако повикот за одлучување на референдум би бил неточен за односите меѓу сојузниците, но тоа не би било преседан во случајот со Трамп, бидејќи тој исто така го поддржа Брегзит. Сето ова сериозно ја разнишува довербата меѓу сојузниците и поставува прашања за односите и нивната иднина, при што Европејците се многу внимателни“, вели тој.
Тој посочува дека не може да биде прифатлив каков било „нетранспарентен напад врз демократијата, за кој со години зборуваме дека се случува од исток“.
Враќањето на Трамп на сцена значи и промена за војната во Украина, а со тоа и за цела Европа.
„Овде нештата се менуваат речиси секојдневно, последните изјави укажуваат дека ставањето крај на руската агресија ќе биде тешко за Русија, доколку тоа се случи под посредство на Трамп, бидејќи тој дејствува од позиција на моќ, а на Путин му треба проекцијата на моќта за неговиот живот, не е само прашање на имиџ за него. Сите оние кои очекуваат брзо разрешување, укинување на санкциите, тие се обложуваат на погрешна работа“, рече тој.
Тој додава дека на Европа и треба мир во Украина.
„Условите и исходот на хартија, кои ќе траат како што е договорено, се важни. Европа треба да биде дел од процесот, но и да инсистира Украина да биде главниот актер во донесувањето одлуки“, додава тој.
Што се однесува до другите аспекти во кои доаѓањето на Трамп ќе се одрази на Европа, администрацијата на новиот американски претседател веќе најави дека САД по втор пат ќе се повлечат од Парискиот климатски договор, а со тоа ќе ги загрози глобалните напори за борба против глобалното затоплување.
Ставот на Трамп е дека САД нема да ја саботираат сопствената индустрија додека Кина загадува неказнето. Аналитичарите сметаат дека оваа одлука ќе ги охрабри критичарите на зелените политики, но и ќе ги забави европските цели за намалување на емисиите на јаглерод.
Отворено е и идеолошко прашање, имајќи предвид дека се очекува дека инаугурацијата на Трамп во САД може да доведе до раст на моќта на популистичките екстремно десничарски опции во Европа, кои веќе се во пораст, како што покажуваат неодамнешните примери.
Ова е особено важно за предвремените избори во Германија. Како што заклучи Дојче веле, благодарение на Трамп, екстремната десница претставена од АфД се чувствува зајакната.
Медиумите го прашаа Авдагиќ дали Европа е подготвена за Доналд Трамп?
„И да и не. Европа се подготвуваше за преговори, бараше решенија, беше подготвена да направи отстапки. Од друга страна, континент кој навистина има неверојатни човечки и други ресурси. Затоа постои голема загриженост и тоа практично покажува дека американските претседателски избори ни се поважни од европските, а на првите не учествуваме, не гласаме. Тоа кажува се“, рече тој.
Го прашаа и како ќе изгледа оваа Европа кога Трамп ќе ги спроведе сите свои одлуки, во која насока ќе се движи?
„Постојат неколку можности, но се се сведува на фактот дека или ќе излеземе од ова како сојузници со Америка, со турбулентна фаза која сепак го издржа тој тест, или Европа оди по својот пат. Нема развод што не е болен, но обично е поболно за едната страна. Ако дојде до таков развод, тогаш сè зависи од нашата европска кохезија, која треба да зајакне од логиката на предизвикот, но живееме во свет во кој не е секогаш сè логично“, додава тој.
