Сведоштва на Украинците кои живеат под руска окупација: приказните се морничави.
„Русите овде се обидуваат да забранат сè што е украинско: јазикот, но и традициите. Дури и украинските празници се забранети“.
Ова е тагата и стравот од гласот што ретко се слуша од Украина, гласот на личност која живее во една од областите под руска окупација. Во главниот извештај за Украинците кои живеат под руска окупација, јавува Би-Би-Си.
Додека Соединетите Американски Држави ги водат дипломатските напори за воспоставување мир во Украина, оние што живеат под руска окупација се соочуваат со брутален и угнетувачки секојдневен живот. Кремљ веќе воведе строги мерки за искоренување на украинскиот идентитет, вклучувајќи остри казни за секој што ќе се осмели да изрази несогласување.
Сега растат стравувањата дека Киев би можел да биде принуден да се откаже од дел од територијата што ја држи Русија како дел од можното примирје или мировен договор.
Украинските власти го отфрлаат ова, но Москва вели дека најмалку што сака е да ги припои сите четири украински региони што моментално ги контролира само делумно (Донецк, Луганск, Херсон и Запорожје), заедно со полуостровот Крим, кој го анектираше во 2014 година.
Поради репресијата на руските власти, разговорот со медиумите, па дури и со сопствените роднини, може да биде исклучително опасен за луѓето на окупираните територии.
Кремљ, исто така, започна сеопфатна кампања за насилно издавање руски пасоши. Доказите сугерираат дека на Украинците им е ускратена здравствената заштита и слободата на движење доколку одбијат да земат руско државјанство.
Марија (тоа не е нејзиното вистинско име) вели дека е членка на женска група за отпор која води кампања на ненасилен отпор на окупираните територии, најмногу со делење летоци и билтени.
Во интервју за Би-Би-Си, тој користи украинска поговорка за да ја опише опасноста во која се наоѓа: „Стравот е во очите, но рацете се уште работат. Секако дека е страшно“.
Би-Би-Си не го објави нејзиното вистинско име или локација за да ја заштити.
Атмосферата на страв и недоверба е толку силна што новинарката на Би-Би-Си беше обвинета дека е руска новинарка додека се обидувала да стапи во контакт со луѓе од окупираниот Мариупол.
„Нема да ти се допадне тоа што имам да го кажам. Луѓето како тебе убиваат ако им ја кажеш вистината“, ѝ кажала една личност на социјалните мрежи. Таа тврдеше дека доаѓа од пристанишниот град што Русите го зазедоа во мај 2022 година, по крвавата опсада во која градот беше речиси уништен.
Софија (исто така фиктивно име) потекнува од село на југот на регионот Запорожје. Тој беше окупиран на петтиот ден од руската инвазија во 2022 година и е на еден час возење јужно од Запорожје, голем регионален центар кој сè уште е под контрола на Украина.
Софија сега живее во Велика Британија, а нејзините родители останале во селото. Таа раскажа како мора да внимава кога разговара со нив.
“Пред околу една година, родителите беа претресени од руската служба за безбедност ФСБ. Тие им ги одзедоа мобилните телефони, обвинувајќи ги дека позициите на руските сили и ги дале на украинската армија. Тоа не беше точно, а подоцна Русите им рекоа дека биле пријавени од соседите. Затоа внимавам на каков било начин да не ги изложам на ризик”, вели Софија.
„Можам само да погодам што се обидуваат да ми кажат“, додава тој.
Дури и разговорот со родителите станува сè поневозможен. Софија вели дека нејзините родители не можат да ги надополнуваат сметките за мобилни телефони или да осигураат автомобил бидејќи одбиваат да земат руски пасош.
„Станува многу тешко да се живее без руски документи“, рече таа.
Џева, чие име исто така е сменето, има сестра која работи во нуклеарната централа Запорожје, окупирана од Русија.
„Секогаш кога зборуваме за време или за деца на посериозни теми, нејзиниот тон се менува“, вели Џева. „Ми вели: „Не разбираш!“
„Разбирам дека веројатно нејзиниот телефон ѕвони затоа што работи во нуклеарна централа“, вели Џева. Тој исто така додава дека сестрата честопати повторува руски пропагандни пораки кога разговараат.
Друга пријателка, Катерина, вели дека едно лице од окупираниот дел на Херсонската област завршило во импровизиран затвор бидејќи разговарала со брат кој и помагал на украинската војска.
„Не можам да ги ставам на ризик“, рече Катерина кога репортерот ја замоли да ја ги поврзе со таа личност.
Според Марија, руските власти поставуваат камери за надзор за да откријат каков било знак на отпор.
„Тие поставуваат многу камери за да контролираат сè, да ги најдат сите активисти“, рече таа.
Голем број украински активисти беа убиени или исчезнати под руската окупација. Според украинската организација за човекови права Змина, од почетокот на инвазијата биле убиени најмалку 121 активист, доброволец или новинар, повеќето од нив во првата година.
Во последно време, властите инсталирани од Русија на окупираните територии применуваат различни репресивни закони против оние кои се противат на режимот. Луѓето се казнуваат за ширење „лажни информации“, „дискредитација“ на руската војска или за поддршка на „екстремизам“.
Кремљ ги забрани украинските и независните медиуми, вклучително и Би-Би-Си, а од Русија беа испратени пропагандисти да основаат режимски медиуми во окупираните региони. Откако многу професионални новинари избегаа, тие се принудени да вработат локални тинејџери за да ја шират пропагандата на Москва.
Пропагандата започнува веќе во училиште, каде што децата мора да посетуваат настава на кои се величи руската армија и да се приклучат на квази-воени групи како што е Јунармија (Младинска армија).
Еден руски учебник дури ја оправдува инвазијата на Украина со лажно тврдење дека таа е агресивна држава управувана од националистички екстремисти манипулирани од Западот.
