Американскиот претседател Доналд Трамп недвосмислено постигна дипломатска победа со посредувањето во постигнувањето примирје меѓу Израел и Хамас, но, според дипломатите и аналитичарите, патот до траен мир на Блискиот Исток е исполнет со бројни неизвесности и ризици.
По повеќе од две години крвав конфликт, договорот кој го постигнаа двете страни со посредство на САД се смета за историски исчекор, но и за тест за издржливост на новата американска администрација. Израелската војска соопшти дека вчера утрото го прекинала огнот во Појасот Газа, во исчекување на ослободувањето на израелските заложници во следните 72 часа, како што предвидува договорот.
Трамп, кој следната недела треба да отпатува на турнеја низ регионот – во Египет и Израел – овој потег го нарече „почеток на нова ера на мир“.
„Секој договор меѓу Израелците и Палестинците, особено оној кој се постигнува индиректно, е исклучително достигнување“, изјави за AFP поранешниот американски дипломат Арон Дејвид Милер, долгогодишен посредник во блискоисточните мировни преговори.
Милер нагласи дека Трамп направил нешто што ниту еден претседател пред него не го сторил – вршел директен притисок врз израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во прашање кое овој го сметал за клучно за својата политика.
И покрај тоа, Милер предупреди дека пред администрацијата стои „цела вселена од сложености и детали“ што треба да се доразработат во втората фаза на договорот, вклучително и прашањето дали и како Хамас ќе се согласи на разоружување по двегодишниот разорен судир.
Во дипломатските кругови во Вашингтон преовладува оценката дека Трамп вешто користел комбинација од притисок и дипломатија, јавна и задкулисна, особено кон Нетанјаху. Според извори од Белата куќа, тој повторно го вратил Џаред Кушнер, архитектот на Абрахамските договори, во администрацијата – заедно со специјалниот изасланик Стив Виткоф – со цел да се продолжи со мировниот процес.
Со ова, Трамп настојува да ја оживее иницијативата од првиот мандат, кога Обединетите Арапски Емирати, Бахреин и Мароко воспоставија дипломатски односи со Израел.
Во меѓувреме, неговата администрација најави дека 200 американски војници ќе бидат распоредени во Газа за набљудување на примирјето.
И покрај првичниот оптимизам, европските партнери предупредуваат дека примирјето не е траен мир.
„Овој прекин на огнот е само прв чекор – не и решение,“ изјави францускиот министер за надворешни работи Жан-Ноел Баро, по состанокот со европски и арапски министри во Париз.
Американскиот аналитичар Стивен Кук од Советот за надворешни односи напиша дека клучен предизвик ќе биде целосната имплементација на Трамповиот 20-точковен план, кој предвидува разоружување на Хамас, создавање меѓународни сили за стабилизација и воспоставување нова управа во Газа, без учество на милитантната група.
Планот, исто така, вклучува формирање на „Комитет за мир“ – преоден орган што лично ќе го претседава Трамп, што Хамас веќе го одби.
„Без оглед на тоа што влезе во Белата куќа со намера да ги ограничи американските обврски на Блискиот Исток, Трамп сега ја презеде огромната одговорност за мировен план што ќе го носи неговото име,“ напиша Роберт Сатлоф, извршен директор на Вашингтонскиот институт за блискоисточна политика.
