Има се повеќе теории за смртта на Навални – Кремљ испрати јасна порака
Алексеј Навални почина на 16 февруари во затвор лоциран во автономниот округ Јамал-Сконенет. Во последните години тој се профилираше како најголема и најпозната фигура на опозицијата на режимот во Руската Федерација.
Кој е Алексеј Навални?
Алексеј Навални стана познат кога падна во кома за време на летот за Омск во август 2020 година. Според изјавите на познати опозициски политичари, руските власти го отруле Навални со воен отров – Новичок. Кремљ потоа дозволи Навални да се лекува во Германија, од каде се врати во Русија во 2021 година. Веднаш штом дошол во Русија, бил уапсен и одведен во затвор, каде останал до својата смрт.
Иако на светот му стана познат во 2020 година, Навални е политички активен во Русија од 2011 година. Интересно, тој ја започна својата политичка кариера не како либерал, туку како руски националист. Беше многу груб кон малцинствата, ги сметаше Украинците и Русите како една нација итн.
Во 2014 година тој прво се спротивстави на анексијата на Крим, но подоцна неколку пати јасно стави до знаење дека, доколку стане претседател, нема намера да го врати Крим на Украина. Сепак, тој остро ја осуди инвазијата на Украина и беше доста критичен кон Кремљ во последните години.
Еволуција
Со текот на времето, Навални се оддалечи од национализмот и првенствено се сврте кон разоткривање на коруптивната шема во рускиот врв. Тој е автор на многу истраги за корупција во највисоките ешалони на власта, во јавноста изнесол разни афери, во кои ги споменувал речиси сите важни владејачки политички фигури, но и олигарси. Така, тој „застана на петиците“ на практично сите важни на позициите на моќ во Руската Федерација. Едно од најпознатите откритија беше објавено во филмот за палатата на претседателот на Русија, кој имаше над 20 милиони прегледи на првиот ден од објавувањето.
По враќањето во Русија, Навални беше свесен дека ќе биде уапсен и кога се случи тоа апсење, започнаа протести низ Русија. Иако имаше протести, тие беа малку и брзо згаснаа. Сепак, и тие беа доволен аларм за Кремљ да почне да се занимава со него.
Што се знае за смртта?
Според полуофицијалната верзија, причина за смртта на 47-годишниот политичар е згрутчување на крвта, поради што Навални изгубил свест и на крајот починал. Од руските медиуми блиски до режимот можеше да се прочита дека на Навални му се слошило по прошетката и дека била повикана итна медицинска помош. Наводно биле спроведени сите неопходни мерки за реанимација, но тие не дале резултат.
Според достапните информации, Навални немал здравствени проблеми, што заедно со нетранспарентната и прилично груба официјална верзија, стана главен аргумент за соработниците и луѓето блиски до Навални при изнесувањето на тезата дека политичарот бил мачен и убиен во затвор по наредба на некој од политичката елита.
Убиство?
Соработниците и луѓето блиски до Навални и многу медиумски работници кои пишуваат критички за актуелниот режим се убедени дека Навални бил убиен од руските власти. Лидерите на Запад, како и политичката елита на Украина, се во чекор со ова мислење.
Според руските медиуми и каналите Телеграм, кои се познати по критиките кон политичката елита на Руската Федерација, има различни верзии за смртта, односно за убиството. Најчесто се пишува за тоа како Навални бил сместен во самица и дека поради условите во ќелијата се разболел и починал. Имено, според пишувањата, тој најмногу седел во ќелијата, по дворот можел само во шест часот наутро да шета половина час на просечна температура од -30°C.
Исто така, се верува дека бил изгладнет, во просторија без прозорци, студена и без природна светлина. Сето ова, се верува, влијаело на неговото здравје. Исто така, се споменува дека не можел нормално да спие, бидејќи со неприродната светлина во ќелијата, среде ноќ бил контролиран од затворските чувари.
Според други информации, му била одбиена лекарска помош. Навални на 2 јануари побара трансфер поради нагло влошување на неговата здравствена состојба. Тој наводно имал треска и кашлица една недела. Меѓутоа, управата на затворот го одбила неговото барање, што довело до влошување на неговата состојба.
Она што е јасно е дека, без оглед на причината, руските власти се директно одговорни (не мора да се виновни) за смртта на членовите на опозицијата. Бидејќи дури и самиот Навални да не бил директно убиен, отруен или нешто друго, она што може да се каже со речиси сигурност е дека тој имал, во најмала рака, несоодветни услови во затворот и дека властите не направиле ништо за да го сменат тоа, на напротив, тие беа свесни за нив, се влоши и му го отежна животот.
Тежок удар за либералната опозиција
Без оглед на причината, смртта на Алексеј Навални е тежок удар за либералната опозиција во Русија. Иако имаше сложени односи со другите претставници на оваа групација, пред се со Јавлински и Ходорковски, тој беше најпознатиот опозициски политичар во Руската Федерација. Затоа, никој на таа сцена не можеше да биде политички ангажиран или да се преправа на каква било борба со руските власти без да биде почитуван.
Сега кога го нема, заедно со тоа што добар дел од лидерите на либералната политичка сцена се во странство, либералната политичка класа во Русија практично е ликвидирана. На Борис Надеждин, кому му беше забрането учество на овогодинешните избори, кој го поддржа речиси целата либерална опозиција (вклучувајќи го и починатиот Навални), во тој круг нема толку доверба.
Иако Русија со години има оправдана репутација како неслободна и недемократска земја, факт е дека Кремљ се обиде да го задржи барем изгледот на демократијата. По почетокот на војната во Украина, може да се каже дека дојде до радикален пресврт во оваа смисла и дека Кремљ реши да го замолчи секој можен глас кој евентуално би ги доведе во прашање мотивите и потезите поврзани со војната во Украина.
