Орбан меѓу Москва и Вашингтон: унгарскиот премиер под притисок од Трамп да се откаже од руската нафта
Унгарскиот премиер Виктор Орбан се наоѓа во политички незавидна позиција — притиснат меѓу зависноста од руската нафта и барањата на својот сојузник од Белата куќа, Доналд Трамп, да ја прекине таа зависност. Според BBC, Орбан следната недела ќе замине во Вашингтон на клучен состанок, обидувајќи се да балансира меѓу двете сили кои, како што вели, ја сочинуваат „глобалната мрежа што се спротивставува на војната“.„Едната сила ја предводи американскиот претседател, а другата е духовна — со Светиот Отец“, изјави Орбан по средбата со папата Лео во Ватикан.Во центарот на дипломатската напнатост е новиот американски притисок врз Унгарија и Словачка да се ослободат од зависноста од руската нафта. Тоа е дел од стратегијата на Трамп да ја принуди Москва да стави крај на војната во Украина. На прашањето дали Трамп отишол предалеку со санкциите кон руските нафтени гиганти, Орбан кратко одговорил: „Од унгарска перспектива — да.“Орбан со години ја користи енергетската зависност од Русија како внатрешно-политичко оружје: за притисок кон Брисел, за зачувување на односите со Москва и како клучна изборна платформа со ветување за „евтина руска енергија“. Сепак, во реалноста, Унгарците денес плаќаат повисоки цени на горивото од Хрватите, кои се целосно независни од руските ресурси.Иако Орбан се претставува како стабилен лидер во време на глобална нестабилност, анкетите покажуваат пад на неговата популарност, особено по растот на опозицискиот лидер Петер Магјар.Дополнителен удар врз неговите планови беа украинските напади со дронови врз нафтоводот „Дружба“, кои летово накратко ја прекинаа испораката кон Унгарија. Власта во Будимпешта очекуваше дека војната ќе заврши до крајот на годинава, особено по најавата за планиран самит меѓу Трамп и Путин во Будимпешта. Но на 21 октомври Белата куќа го откажа самитот, со што пропадна планот на Орбан да се прикаже како меѓународен посредник.Главната точка на спорот меѓу Унгарија и САД останува прашањето нафтата. И покрај санкциите, Унгарија во 2024 година дури го зголеми увозот на руска нафта преку „Дружба“, додека уделот на руската нафта во националниот увоз порасна од 64% во 2020 на 80% во 2024 година. Владата во Будимпешта тврди дека како земја без излез на море нема алтернатива, бидејќи нејзините рафинерии се прилагодени за руската нафта од типот „Urals“, која содржи поголем процент сулфур.Меѓутоа, примерот на Чешка го побива тоа тврдење. Таа, иако исто без излез на море, инвестираше во Трансалпскиот нафтовод до италијанскиот Трст и во 2025 година целосно ја прекина зависноста од руската нафта.Енергетските експерти посочуваат дека унгарската компанија MOL веќе тивко ја адаптира технологијата за преработка на различни видови сурова нафта, но проблемот е недостигот на политичка волја кај владата. Паралелно, постојат и спорови со хрватскиот „Јанаф“ околу капацитетот на нафтоводот „Адрија“, кој би можел да ја замени руската рута.На средбата со Трамп во Вашингтон, Орбан ќе биде под притисок да покаже подготвеност за откажување од руската зависност. Американскиот амбасадор при НАТО, Мет Витакиер, изјави дека Унгарија „досега не презела конкретни чекори“, но дека Вашингтон е подготвен да ѝ помогне заедно со Хрватска во енергетската транзиција.За Орбан, тоа ќе биде тест на политичка храброст. По години во кои уверуваше дека Унгарија не може да преживее без руската нафта и гас, секој нагол пресврт би изгледал како поражение пред гласачите. Но, неговиот долгогодишен пријател Доналд Трамп е познат по тоа дека „умее да склучува договори“. Прашање е колку убедлив ќе биде овојпат.
Свет
|
пред 1 месец