Претрес за сите прашања за Сејф сити; Малтретирањето на осуденик во затвор; поврaтници зад решетки
TQPDHyhCrx0

левица

media-library8jr1drgi67v78KmQxVE

Левица: Енергетска политика на ВМРО-ДПМНЕ на „варена жаба” ја турка државата во сиромаштија

Левица излезе со остра осуда на одлуката за најновото поскапување на парното за 5%, како и најавата за раст на цената на струјата од Нова година.Овие одлуки, велат се јасен доказ за хроничниот неуспех на Владата во енергетскиот сектор и за растечкиот удар врз стандардот на граѓаните.„Во услови на инфлација и растечка енергетска сиромаштија секое ново „само 5%” покачување претставува директен удар врз достоинствениот живот на илјадници домаќинства. Наместо вложување во домашно производство, обновливи извори и енергетска ефикасност, Владата толерира стареење на мрежата, енергетска зависност од увоз и одлив на профит кон приватен и странски капитал, а народот се третира како „варена жаба”, навикнуван на постепено уништување на сопствениот стандард”, велат од Левица.Левица, посочува. ја одбива оваа политика на тивко варење на народот и бара итно ревидирање на најновите одлуки на РЕК, јавно објавување на пресметките и проектите кои ќе се реализираат со парите од поскапувањето, независна анализа и одговорност за работењето на ЕСМ, промена на методологиите за формирање на цени со вградена заштита на стандардот на граѓаните, воведување на јавни мерки за помош на енергетски сиромашните домаќинства и транспарентни јавни расправи пред секое значајно ценовно поскапување.

Македонија | пред 5 дена

media-libraryd143n0lh9tmfa5C1yiL

(Видео) По претставка на родителите на загинатите во дискотеката „Пулс”, Апасиев закажа Анкетна комисија на 9 декември

Пратеникот на Левица и претседател на Постојаната анкетна комисија за заштита на човековите слободи и права, Димитар Апасиев, на прес-конференција соопшти дека закажува редовна седница по поднесената претставка од Здружението „16 Март“ – здружението на родителите на загинатите деца од Кочани. Седницата ќе се одржи на 9 декември 2025 година, со цел да не се преклопи со судските рочишта и поради симболичната поврзаност со 10 декември – Светскиот ден на човековите слободи и права.На седницата се поканети сите членови и заменици на Комисијата, претседателот и потпретседателите на Собранието, координаторите на пратеничките групи, премиерот, министерот за внатрешни работи, претседателот на државата, како и подносителите на претставката, кои ќе имаат право на обраќање.Апасиев нагласи дека ова не е ниту надзорна, ниту јавна расправа, туку редовна седница што Комисијата ја одржува кога постапува по претставки на граѓани, пракса која и претходно постоела во парламентот. Тој потсети дека постоеле три неуспешни обиди оваа точка да се стави на дневен ред, поради што е поведена и управна постапка против претседателот на Собранието.Во однос на паралелните иницијативи за анкетни комисии од власта и опозицијата, Апасиев смета дека тие се ад хок тела со ограничен рок и квази-истражни функции, додека постојаната Комисија има континуитет и редовни обврски.

Македонија | пред 1 седмица

semejno-nasilstvo

Жртва на семејно и сексуално насилство ставила евтина спирала и стасала до операција: Левица бара субвенции за контрацепција за жртвите

 ,,Со тоа што ставив евтина спирала, почнав да отекувам... Спиралата ја ставив поради тоа што физичкото насилство беше пропратено со сексуално насилство... Спиралата ја ставив пред 4 - 5 години, за пред некој ден да видам дека прснала, сè околу неа загноило и целата сум отечена. Од сето тоа се соочив со сериозни последици и морав итно да одам на операција", ова е сведоштво на жртва на семејно насилство што на почетокот на т.н. 16 дена активизам, им го доверила на жените од АФЖ Левица.  ,,Зошто државата да не субвенционира квалитетни спирали за жените - жртви на семејно насилство, за да не се доведуваат во ситуација да ставаат евтини спирали како мене, а повеќе од јасно е дека како жени - жртви се на работ на егзистенцијата и не можат да си дозволат нешто поскапо?", прашува, но и предлага жртвата на семејно насилство која единствена поддршка гледа во неколку организации и во АФЖ - Левица, во пратеничката Јована Мојсоска, но не и во државата. ,,Зад овој предлог, за обезбедување на квалитетни контрацептивни средства за жените - жртви, стоиме и ние од АФЖ Левица и во континуитет продолжуваме да ги застапуваме барањата и интересите на жените - жртви на насилство", велат од АФЖ.,,Не трпи! Не молчи! Едуцирај се, охрабри се! Делувај!" е слоганот на Кампањата на АФЖ - Левица по повод 16-те дена активизам.,,Нашата кампања оди во насока на обелоденување на немили сведоштва на жени - жртви на родово базирано насилство во приватниот и јавниот живот, но и жени - жртви на институционално насилство. Воедно, работиме и на онлајн - кампања за едукација на жртвите и жените воопшто од аспект на Истанбулската конвенција", додаваат од АФЖ Левица.Потсетуваат и дека насилството во Македонија е во подем, системот - во распад, фемицидот, за жал, е присутен во секојдневието. Од АФЖ Левица апелираат:,,Стоп за насилството!"

Македонија | пред 1 седмица

pratenici-sobranie-levica

Левица алармира: системско насилство врз бремени жени – итно да се сменат законите

Левица објави потресен случај на трудница која го изгубила бебето во 27. гестациска недела, по силен стрес предизвикан од непродолжен договор за работа. Партијата го нарекува настанот „уште еден пример на институционално и системско насилство врз жена“, обелоденет токму во пресрет на кампањата „16 дена активизам против родово базирано насилство“.Жената, професионалец со 14 години работно искуство во Општата болница во Струга, била информирана дека нејзиниот договор нема да биде продолжен веднаш откако соопштила дека е бремена. „Оди дома, имаш поважна работа – бремена си“, биле зборовите на директорот, според сведочењата што ги наведе Левица.Левица најавува поднесување законски измени со кои ќе се предвиди договорите на трудниците по автоматизам да се продолжуваат, сè додека жената ги остварува правата поврзани со бременоста. Целта, велат, е да се спречат трауми какви што се случија во овој случај.Партијата ги повикува Државниот инспекторат за труд и Министерството за економија и труд ригорозно да постапат против работодавачот и да обезбедат институционална заштита за жената која го изгуби своето бебе.„Ова не смее да остане само бројка – ова е човечка трагедија што бара одговорност“, порачуваат од Левица.

Македонија | пред 1 седмица

media-librarybqtobm0j93tu1lX4euN

Левица – Карпош бара темелна ревизија на сите ДУП-ови и сериозни средства во буџетот за 2026

Советничката група на Левица во Советот на Општина Карпош поднесе повеќе иницијативи до локалната самоуправа, при што како најзначајна ја издвојува итната и сеопфатна ревизија на сите Детални урбанистички планови (ДУП). Според партијата, оваа постапка мора да биде спроведена транспарентно, со активно учество на граѓаните и стручната јавност, за конечно да се воспостави урбанистичко планирање што ги одразува реалните потреби на заедницата и овозможува подготовка на квалитетен општински буџет.Од Левица потсетуваат дека изминатиот период покажал сериозни недостатоци во постојните ДУП-ови, кои, како што велат, не се усогласени ниту со инфраструктурниот капацитет ниту со интересите на жителите. Поради овие пропусти, претходниот Совет одби да ги изгласа плановите, што, според партијата, оставило простор за појава на дивоградби и продолжување на урбанистичкиот хаос во општината.Советниците од Левица – Карпош бараат во буџетот за 2026 година да се обезбедат сериозни финансиски средства за изработка и ревизија на урбанистичките планови. Тие предупредуваат дека досегашната практика – формално внесување на овие ставки во буџетските документи без суштинска реализација – мора да престане доколку општината сака да воспостави ред и долгорочно одржливо уредување на просторот.

Скопје | пред 1 седмица

apasiev

Апасиев најави: Ќе закажам комисиска седница во Собранието за трагедијата во Кочани

Претседателот на Левица и пратеник, Димитар Апасиев, преку социјалните мрежи соопшти дека планира следната недела да закаже седница на Постојаната анкетна комисија во Собранието, со која тој претседава. Ова следува откако родителите на загинатите во трагедијата во дискотеката „Пулс“ во Кочани испратиле претставка.„Како претседател на Постојаната анкетна комисија за заштита на слободите и правата на граѓанинот во Собранието на РМ, следната недела планирам да ја закажам посебната комисиска седница на која ќе се разгледува добиената Претставка од „Здружението 16 Март“ на родителите од Кочани на која ќе се расправа за изнесените наводи поврзани страшната трагедија во дискотеката „Пулс“. На седницата официјално ќе бидат поканети и претставници на подносителите“, напиша Апасиев во објавата.Лидерот на СДСМ, Венко Филипче, на ФБ соопшти дека неговата СДСМ и Коалицијата денеска во Собранието ќе поднесат предлог за одржување на седница на Анкетната комисија посветена на целосно и независно испитување на трагедијата во „Пулс“.

Македонија | пред 2 седмици

media-librarydfkam57lpukgcPvMJ06

(Видео) Јанков од Левица: Скопјани ќе платат 40 милиони дури и да нема снег

Советникот од Левица, Андреа Јанков, на седницата на Советот на Град Скопје предупреди дека предложената Програма за зимско одржување на магистралните и собирните улици за 2025 и 2026 година содржи сериозни нелогичности и финансиски ризици по градскиот буџет.Имено, во програмата се појавува измислен параметар од 4,8 ефективни часа, кој не постои во ниту еден технички стандард и овозможува да се плаќа механизација дури и во услови кога нема би немало снег. Овој модел, како што истакна тој, ќе доведе до трошење на 40 милиони денари за неактивност.Предвидената механизација е недоволна, исто како и количината на сол и не би издржала ни до половина зима.Дополнителен проблем претставува и ангажманот на приватни фирми, кој е опишан без наведени имиња, цени или конкретни обврски, што претставува неприфатливо ниво на непрецизност за документ што треба да гарантира јавна безбедност, па оттука Програмата не нуди безбедност, туку претставува само декларативен текст.Поради овие недостатоци, советничката група на Левица гласаше против програмата, оценувајќи ја како нелогична, паушална и ризична за граѓаните и буџетот на Град Скопје.

Скопје | пред 2 седмици

media-library73b90f5hpo9f2UA91LN

Левица: Наместо нови автобуси во ЈСП – нови автобуси за приватните превозници

Партијата Левица остро реагираше на најавата на градоначалникот на Скопје, Орце Ѓорѓиевски, дека од понеделник ќе започнат да сообраќаат 55 нови автобуси на приватните превозници, оценувајќи дека тоа е уште едно „импровизирано решение“ на штета на јавниот интерес.„Наместо нови автобуси во ЈСП, нови автобуси за приватните превозници! Четири години ВМРО-ДПМНЕ го држеше Советот на Град Скопје во блокада и не гласаа за набавка на нови еко автобуси, поради што јавниот превоз колабираше, а градот западна во хаос. Денес, кога ја имаат целата власт, се обидуваат да изиграат спасители и најавуваат нови автобуси од приватници, наместо системско јакнење на ЈСП,“ стои во соопштението на партијата.Левица обвинува дека ваквиот потег отвора сомнеж дека се подготвува терен за приватизација на јавните претпријатија, наместо за нивно реформирање и модернизација.„Се поставува прашањето зошто приоритет им е набавка на автобуси за приватниците, а не за Јавното сообраќајно претпријатие? Истите тие што беа против купување нови автобуси, сега носат импровизирани решенија. Истиот двоен стандард го гледаме и со Градска хигиена – Скопје тонаше во смет поради нивните блокади, а сега се сликаат со метли како да го чистат туѓиот неред,“ порачаа од партијата.Од Левица додаваат дека нивните советници во Советот на Град Скопје ќе се спротистават на секоја одлука што го фаворизира приватниот интерес пред јавниот и нема да дозволат, како што велат, „дополнително уништување на јавните претпријатија.“„Ние сме за силно, јавно и модерно ЈСП, а не за приватизација и политички маркетинг,“ се наведува во соопштението на Левица.

Скопје | пред 3 седмици

media-libraryfrj67cq6ac5j6DvmADJ

Апасиев најави пекол во Собранието: ВРЕДИ ги зафркна ДПМНЕ, а Мицкоски ја изгуби Западна Македонија

По завршувањето на вториот круг од Локалните избори 2025, лидерот на Левица, Димитар Апасиев, се обрати на прес-конференција со жестоки критики кон двете најголеми политички партии, ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ, но и кон коалицијата ВРЕДИ.„По којзнае кој пат балистичко-врховистичката коалиција потфрли и ВРЕДИ ги зафркна ДПМНЕ насекаде каде што очекуваа нивни гласови. За возврат на кусогледоста на Мицкоски, крубан отиде Западна Македонија. Патриоти, продолжете да си го гласате Мицкоски,“ изјави Апасиев.Тој упати порака и до своите членови и симпатизери, нагласувајќи дека Левица водела кампања со скромни ресурси, но со, како што рече, „огромен ентузијазам“.„Зарем мислевте дека со 16.000 евра на Фејсбук можевме да победиме ламја која вцица милијарда евра во овие избори? Тие ги имаа милијардите, а ние им се спротивставивме само со едно блендирано комбе,“ истакна Апасиев, додавајќи дека партијата успеала да покаже дека вистинската опозиција постои надвор од традиционалниот политички естаблишмент.Апасиев најави дека Левица ќе бара измени на Изборниот законик и поголема застапеност во Државната изборна комисија (ДИК).„Ќе имате пекол во Собранието ако не го измените Изборниот законик и ако не ни дадете член во ДИК,“ порача тој.Во завршниот дел, Апасиев го пофали кандидатот за градоначалник на Град Скопје, Амар Мециновиќ, кого го нарече „новото лице на Левица“ и „специјалец што достоинствено ја претставил партијата“.

Македонија | пред 1 месец

media-libraryhkosigcurnedbW9Wm5B

Левица: Во Карпош е спречен обид за „бугарски воз“ на пет гласачки места во општината

Од партијата Левица тврдат дека во Карпош на пет избирачки места во општината бил спречен обид за изборен инцидент познат како „бугарски воз“. Според нив, се работи за обид на, како што велат, „власта“ да влијае врз изборниот процес поради зголемената излезност во Карпош.„На пет гласачки места биле скинати по две гласачки ливчиња од кочанот, но биле спречени од набљудувачите да бидат изнесени надвор од избирачките места,“ се наведува во објавата на партијата.Левица додава дека за овие инциденти бил составен записник и дека се известени надлежните институции, бидејќи ваквите случаи, како што велат, можат сериозно да го нарушат демократскиот процес.Таканаречениот „бугарски воз“, или „индиски стринг“ во некои земји, претставува метод на местење избори со контролирано изнесување и пополнување гласачки ливчиња надвор од избирачките места, со цел манипулирање на резултатите.Од Левица-Карпош велат дека власта е во паника поради, како што наведуваат, високата излезност во општината, која до 15:00 часот изнесувала повеќе од 32 проценти.

Скопје | пред 1 месец

media-libraryj995ma2jqce83FL8CRh

Мециновиќ кон Орце: Твојот мандат е окарактеризиран со пазар - дивоградба и чекате да дојдат избори за да собирате ѓубре

„Твојот мандат е окарактеризиран со дивоградбата - пазарот во Драчево. Имаш дивоградба - пазар, имаш други дивоградби", се обрати кандидатот за градоначалник од Левица за Град Скопје, Амар Мециновиќ, во дуелот на ,,Канал 5" кон противкандидатот од ДПМНЕ, Орце Ѓорѓиевски.„Првото нешто што ти го направи како кандидат за градоначалник на Град Скопје, г. Орце Ѓорѓиевски, во вториот круг е тоа што се сретна со Изет Меџити, кој е озлогласен по дивоградбите. Вашиот премиер вели дека нема да руши дивоградби", дообјасни Амар Мециновиќ, обраќајќи се кон Орце во дуелот. „Спектакл е вие да чекате да дојдат избори, за да чистите ѓубре. Четири години не ви беа под ингеренција контејнерите! Значи, четири години ти не можеш да излезеш од своите ингеренции да им ги чистиш улиците. Но кога дојде Скопскиот маратон, тогаш можеше да бидеш ,градоначалник на Град Скопје'. Така сега со Лабудович снимате рилови во центар дека собирате ѓубре", рече Амар Мециновиќ во однос на штетата од нечистотијата што ја трпат скопјани подолг период и во однос на кампањското чистење на ѓубрето од страна на Орце на само неколку дена пред избори.

Македонија | пред 1 месец

media-library3aa06colspuk2KkCjME

Ѓорѓиевски: Мециновиќ лажно се претставувал како политиколог, самиот потврди дека нема завршено високо образование

Во вечерашната емисија „На дуел кај Иван“ на Канал 5 телевизија, гостуваше кандидатот за градоначалник на град Скопје, Орце Ѓорѓиевски кој се осврна на својот противкандидат од Левица, Амар Мециновиќ наведувајќи дека Мециновиќ потврдил дека нема завршено високо образование за политиколог како што се претставувал во јавноста изминатиот период.„Вие се претставувате во јавноста цел изминат период како тој во кој што треба да се идентификуваат младите, човекот којшто е високо образован, па вечерва дознаваме дека немате високо образование тоа е првата работа, втората работа дека сте дете на транзицијата, понатаму вие алудирате на тоа дека сте дете на транзицијата но вашите двајца родители работат во државни институции целиот свој живот, така да и тоа што го кажувате не кореспондира со ралноста“, вели Ѓорѓиевски.

Македонија | пред 1 месец

media-library353dmsmr07c52ucOarB

ВЛЕН обвинува: Коалицијата на ДУИ влезе во „срамна зделка“ со Левица во Тетово

Политички скандал ја тресе изборната кампања во Тетово, откако во јавноста се појави фотографија на која се гледа Арди Исмаили, претставникот на коалицијата на ДУИ на средба со кандидатката на Левица, Катка Божиновска.Од коалицијата ВЛЕН во соопштение тврдат дека фотографијата е најјасен доказ дека тие се подготвени да ги жртвуваат националните вредности само за да дојдат повторно на власт.Во реакцијата се наведува дека Левица е партија која, според нив, „отворено ги навреди Албанците, се изјасни против независноста на Косово, се спротивстави на членството во НАТО, бараше затворање на џамиите и ограничување на правата на Албанците“.„И денес НАИ седи на маса со нив за валкан изборен договор. Ова не е политика, туку срамна зделка. Ова не е стратегија, туку морален колапс“, порачаа од ВЛЕН.Оттаму додаваат дека сега е јасно – за да ги зачуваат своите позиции, тие се подготвени на компромиси со сили кои, како што велат, се против Албанците.„Тетово, Дебар, Струга и секоја албанска општина треба да знаат: на 2 ноември, гласот за НАИ е глас за Левица, за антиалбанство и за политички срам. ВЛЕН, преку своите кандидати Билал Касами во Тетово, Фисник Мела во Дебар и целиот тим, претставува достоинство, развој и иднина“, се наведува во соопштението.Коалицијата ВЛЕН заклучува дека „Албанците не тргуваат со своето достоинство и не се продаваат на оние што ги навредиле“.

Македонија | пред 1 месец

pratenici-sobranie-levica

Левица обвинува: Рамадани од ВРЕДИ глорифицирал Илирида, се шири етничка омраза

Од партијата Левица реагираа со остро соопштение во кое обвинија дека кандидатите на ВРЕДИ шират шовинистички пораки и создаваат етнички тензии, особено кандидатот за градоначалник на Брвеница, Хаќим Рамадани.„Скандалозните изјави на кандидатот за градоначалник на Брвеница од ВРЕДИ – Хаќим Рамадани, предизвикуваат етнички тензии и шират национал-шовинизам, во очигледно отсуство на проекти и визија за развој на сопствената општина. Рамадани, во јавно обраќање од дијаспората, наместо да зборува за проекти, со шовинистичка реторика го глорифицираше сепаратизмот на Илирида, со што директно промовира национална и етничка омраза против македонскиот народ“, стои во реакцијата на Левица.Од партијата додаваат дека Рамадани потврдил обединување со ДУИ во вториот круг против кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ, што, според Левица, ја покажува „сервилноста на Мицкоски кон помалиот коалиционен партнер“.„Иако Мицкоски предводи влада со апсолутно мнозинство, иако целиот политички наратив со кој ја доби поддршката на народот беше дека неговата влада нема да ‘коленичи’, ДПМНЕ ги остави Тетово, Гостивар и Струга без свои кандидати за градоначалници“, порачуваат од Левица.Според нив, ваквите „штетни наративи од политичари заглавени во минатото“ создаваат само поделби и нетрпеливост, додека граѓаните масовно ја напуштаат земјата поради сиромаштија и корупција.„И на сите овие анти-македонски изјави, кои го понижуваат достоинството на македонскиот народ, Мицкоски одбира да молчи за да го сочува мирот во сопствената влада.Левица јавно прашува: дали Мицкоски ќе биде само нем набљудувач пред изјавите на неговите коалициони партнери, кои директно шират омраза против македонскиот народ и глорифицираат сепаратизам против унитарниот карактер на Републиката?“, се вели во реакцијата на Левиц

Македонија | пред 1 месец

media-libraryj995ma2jqce83FL8CRh

Мециновиќ: Изборот во Скопје е избор за демократија, не за функција

Првата прес-конференција по почетокот на вториот изборен круг, кандидатот за градоначалник на Скопје од Левица, Амар Мециновиќ, ја започна со отворање на темата што, според него, ја засенува секоја друга, нерамноправниот третман во медиумскиот простор и во вториот изборен круг затоа што АВМУ не дозволи политичко рекламирање на Левица.„Институциите кои се под политичка контрола направија преседан без преседан во македонската демократија,“ рече Мециновиќ, нагласувајќи дека само еден кандидат, оној на власта, ќе има пристап до платено рекламирање, билборди и медиумска промоција.„Тоа не е само неправда кон мене, тоа е удар врз демократијата. Ова ќе биде забележано во сите извештаи за состојбата во земјава“, додаде тој.Мециновиќ нагласи дека ќе продолжи со позитивна и проактивна кампања, иако околностите, како што рече, не се рамноправни. „Овој втор круг не е натпревар меѓу двајца кандидати, туку избор меѓу старото и новото, меѓу статус-квото што го изеде градот и визијата за едно поинакво Скопје“, истакна тој.Според Мециновиќ, апсолутната власт што во моментов ја имаат ВМРО-ДПМНЕ, ВЛЕН и ЗНАМ, ја довела државата во состојба на „сè поочигледна авторитарност“. Победата, вели, нема да биде негова лична победа, туку чин на отпор и демократизација на општеството.„Јас не сум најпаметен, ниту најдобар од сите скопјани“, рече тој. „Но знам дека скопјани заслужуваат град каде што нивниот глас нешто значи. Локалната политика е нашето секојдневие: улиците, воздухот, јавниот превоз, зеленилото. Тие работи не смеат да зависат од партиски договори“.Мециновиќ подвлече дека нема намера да води деструктивна политика и дека ќе соработува со сите советнички групи во Советот. Потсети дека проблемите во претходниот мандат произлегле токму од партиски суети и лични конфликти. „Не ме интересира да се натпреварувам во суета. Сакам градот да функционира. Ќе соработувам со сите, затоа што Скопје мора да заживее“, истакна.Кандидатот на Левица испрати и порака до сите граѓани кои се разочарани од политиката и кои во првиот круг останале дома. „Ги повикувам сите здраворазумни Скопјани, без разлика од која партија доаѓаат, да се охрабрат и да гласаат за промена. Овојпат изборот е реален, старите партии веќе не се најголеми фактори“, порача тој.Тој ги поздрави и независните листи што успеале да влезат во Советот на градот, оценувајќи дека секој советнички мандат што нема да го добијат „старите партии поврзани со бизнис интересите“ е, како што рече, „добредојдена промена“.На крајот, Мециновиќ одговори и на новинарско прашање за поканата за телевизиски дуел со Орце Ѓорѓиевски. „Подготвен сум на дебата, но покрај вашата покана го повикувам Ѓорѓиевски на јавен дуел, под отворено небо, пред граѓаните и сите медиуми. Таму нека нè слушне народот и нека избере која опција му се допаѓа“. Со оваа прес-конференција, Мециновиќ го постави тонот на втората рунда од кампањата: помалку конфронтација, повеќе визија. „Нема повеќе вие направивте, ние направивме. Сега има само еден избор, статус-кво или промена која ќе ја градиме заедно“, порача тој.

Македонија | пред 1 месец

Согласност за колачиња (cookies)

Нашата веб-страница користи колачиња за подобрување на корисничкото искуство и анализа на сообраќајот.

Дознај ексклузивно и прв

Прв ќе ги дознаваш ударните и вонредните случувања