молдавија

Молдавија ветува членство во ЕУ по победата на проевропската партија на Маја Санду

Владејачката, проевропска Партија за акција и солидарност (PAS), предводена од претседателката Маја Санду, успеа да го задржи парламентарното мнозинство на вчерашните избори. По преброени повеќе од 98 отсто од гласачките ливчиња, PAS бележи резултат од 49,6 отсто од гласовите. Прорускиот Домољубив блок, предводен од поранешниот претседател Игор Додон, освојува околу 24,5 отсто, покажуваат податоците на Централната изборна комисија.Овие парламентарни избори во една од најсиромашните земји во Европа, претежно земјоделска и сместена меѓу Романија (членка на ЕУ) и Украина, се оценуваат како пресудни за идниот курс на Молдавија. Земјата со население од околу 2,4 милиони жители има статус на кандидат за членство во Европската Унија од 2022 година.Санду изрази надеж дека парламентарното мнозинство на проевропските партии ќе овозможи континуитет на реформите неопходни за приближување кон Европската Унија. Сепак, Партијата за акција и солидарност (PAS) доби помалку поддршка во споредба со изборите од пред четири години.Властите во Молдавија уште пред изборниот ден ја обвинија Русија за масовно мешање во кампањата преку купување гласови, дезинформации на социјалните мрежи и хакерски напади. Покрај Домољубивиот блок, во парламентот ќе имаат свои претставници и другите партии со проруска ориентација: блокот Алтернатива со освоени 8,1 отсто од гласовите и Нашата партија на бизнисменот Ренат Усати со 6,2 отсто. Парламентот брои 101 пратеник избран на четиригодишен мандат.Изненадувачки, и Партијата Демократија дома (PPDA), која првично се залагаше за обединување со Романија, ја надмина цензусната граница и обезбеди 5,7 отсто од поддршката.

Свет | пред 2 месеци

Клучни избори во Молдавија – Европа или Москва?

Граѓаните на Молдавија денес гласаат на клучните парламентарни избори кои ќе одредат дали земјата со 2,4 милиони жители ќе го продолжи својот пат кон Европската Унија или ќе падне под влијание на Москва. Изборите се одржуваат во услови на широко распространети обвинувања за руско мешање.Проевропската претседателка Маја Санду и нејзината владејачка партија Акција и солидарност (ПАС), која моментално има мнозинство во парламентот, се соочуваат со Патриотскиот изборен блок – коалиција од проруски и советско-носталгични партии предводени од поранешниот претседател Игор Додон, кој беше поразен од Санду во 2020 година.Резултатите од овие избори ќе ја одредат иднината на земјата не само за следните четири години, туку и за многу долго време што доаѓа, изјави Игор Гросу, лидер на ПАС и кандидат за премиер доколку партијата освои мнозинство.Се очекува трката да биде тесна. Анкетите покажуваат дека ПАС веројатно ќе остане најголемата партија, но би можела да го загуби мнозинството, додека Патриотскиот блок има мала предност. Во таков распоред, помалите партии би имале клучна улога. Една од нив е „Алтернатива“, предводена од градоначалникот на Кишињев Јон Чебан и поранешниот генерален обвинител Александру Стојаноглу. Иако се претставуваат како проевропски, критичарите ги сметаат за проруски „спојлери“ кои ја ослабуваат ПАС.Во Молдавија власта е поделена помеѓу директно избран претседател и премиер назначен од парламентот. Претседателот ја надгледува надворешната политика и безбедноста, а премиерот ја води секојдневната администрација.Доколку ПАС претрпи голем пораз, Санду би можела да биде принудена да ја дели власта со Додон, кој има амбиции за премиерската функција и покрај тоа што е во домашен притвор под обвиненија за корупција. Логото на неговиот блок прикажува црвено-бела ѕвезда околу срце со советски срп и чекан.Санду, поранешна службеничка на Светската банка, е избрана во 2020 година со ветувања за борба против корупцијата и европска интеграција. Минатиот октомври нејзината влада одржа референдум на кој граѓаните ја поддржаа европската ориентација како уставна цел. Истовремено, таа освои нов претседателски мандат.Од прогласувањето независност во 1991 година, Молдавија се колеба помеѓу европскиот и рускиот пат. Санду настојува да ја оддалечи земјата од Москва, особено по почетокот на руската инвазија врз Украина, но Кремљ и натаму има силно присуство, вклучувајќи 1.500 војници во отцепениот регион Транснистрија.Молдавските власти тврдат дека Русија активно работи на поткопување на нивното владеење преку финансирање на проруски партии, купување гласови и ширење дезинформации. Минатата недела беа извршени 250 рации и уапсени десетици лица во рамките на истрага за руски заговор за поттикнување масовни немири. Обвиненијата вклучуваат и плаќање на свештеници за агитација против ПАС.Руската служба за надворешно разузнавање тврди дека НАТО се подготвува да ја окупира Молдавија ако „се подготвуваат изборни измами“. Иако без докази, изјавата го одразува растечкиот страв на Москва.Западните престолнини внимателно ги следат изборите. Лидерите на Франција, Германија и Полска во септември го посетија Кишињев за да изразат поддршка за курсот кон ЕУ. Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, предупреди пред ОН дека „Европа не може да си дозволи да ја изгуби и Молдавија“, потсетувајќи на случаите со Грузија и Белорусија.Главните предизвици за владата остануваат економските. Инфлацијата, масовната емиграција и слабата економија ја тешат земјата. Во 2022 година Молдавија западна во енергетска криза поради намалување на испораките од Газпром, што се смета за политички притисок од Кремљ. Дополнителен удар нанесе војната во Украина, бидејќи Молдавија прими најмногу бегалци по глава на жител од која било друга земја, што предизвика притисок врз здравството и инфраструктурата.Ова е лакмус тест за Санду, изјави европски дипломат во Кишињев. Никој не знае каква ќе биде Молдавија во понеделник.

Свет | пред 2 месеци

Прв пат во историјата? „Активирајте ја нуклеарната опција против Унгарија!“

Под слоганот „Силна Европа во светот што се менува“, во текот на следните шест месеци Кралството Данска, кое го презеде претседателството со Советот на Европската Унија на 1 јули, ќе се фокусира на две главни теми - безбедност и одбрана и конкурентност и зелена транзиција.На овој пат, Данска покрена важна иницијатива, имено, сака Европа да го искористи целиот свој правен арсенал против Унгарија за кршење на основните права на Унијата, вклучително и покренување на таканаречената „нуклеарна опција“, Член 7, против Будимпешта, пишува Политико.„Продолжуваме да бидеме сведоци на кршење на фундаменталните вредности“, изјави данската министерка за европски прашања, Мари Бјер, пред новинарите во Архус, каде што е во посета Европската комисија, додека Копенхаген го презема претседателствоto со Советот на ЕУ, додавајќи: „Затоа ќе ја продолжиме постапката според Член 7, како и расправата за Унгарија“.„Нуклеарна опција“Член 7 е клаузула во договорот на ЕУ што им овозможува на земјите да гласаат за исклучување или санкционирање на членка што ги крши правилата на Унијата. Се смета за најтешка законска мерка - „нуклеарната опција“, која ЕУ сè уште не ја имплементирала и покрај тврдењата на Брисел дека Унгарија го прекршила законот.Бјер, исто така, рече дека Унијата треба да размисли за ограничување на пристапот до фондовите на Унијата за земјите што го кршат европското право, а друго важно прашање за Данска е проширувањето на ЕУ. Министерот ја критикуваше Унгарија за постојаната блокада на членството на Украина во Унијата и рече дека Данска е подготвена да ги разгледа сите политички и практични решенија „за да можеме да продолжиме напред“.Недостаток на поддршка од две земјиДоколку земјите од ЕУ одлучат да ја заострат постапката според Член 7, тие би можеле да ѝ го одземат правото на глас на Унгарија за прашања од европската политика, како што е проширувањето, со што ќе го изгубат правото на вето на Будимпешта врз членството на Украина.Сепак, дипломатите предупредуваат дека таков чекор би барал решителна поддршка од Париз и Берлин за да се убеди остатокот од Унијата, и дека поддршката во моментов недостасува.Иако Унгарија продолжува категорично да го отфрла членството на Украина, се шпекулира дека Европската комисија може да одлучи да продолжи со членството на Молдавија со формално отворање на преговарачки кластер во наредните денови. Молдавија и Украина се движат кон членство во ЕУ заедно, па затоа нивното одвојување би било контроверзно.

Свет | пред 5 месеци

Паника во отцепениот, проруски регион на Молдавија: „Остануваме без струја и греење!“; Премиерот: „Приближете се до Кремљ“

Лидерот на отцепениот молдавски регион Придњестровје, кој се соочува со недостиг на електрична енергија и проблеми со греењето, во петокот рече дека снабдувањето со гас ќе биде исцрпено за неколку дена и ја повика молдавската влада да стави крај на „вештачките одложувања“ и да обезбеди нови испораки на гас.Премиерот на Молдавија изјави дека проблемот со снабдувањето со гас може да се реши само ако рускиот производител на гас Гаспром продолжи да испорачува гас за Молдавија или ако проруската отцепена покраина се согласи да плати за гасот купен на европските пазари.Непризнатата Придњестровје, која прогласи независност од Молдавија за време на распадот на Советскиот Сојуз, со години добива руски гас што минува низ Украина.Украина неодамна одби да го продолжи договорот за транзит на руски гас.Самопрогласениот претседател на Придњестровје, Вадим Красноселски, рече дека многу од 350.000 жители во регионот се разболуваат или умираат од пожари и труење со јаглерод моноксид додека се обидуваат да ги загреат своите домови во зимски услови.„За неколку дена гасот што останува во цевките целосно ќе исчезне. Без него ситуацијата ќе стане исклучително тешка“, изјави Красноселски во интервју за руската телевизија „Россија 24“.„Доколку гасот снема, ќе бидат потребни два до три месеци за да се рестартира греењето во станбените згради“, истакна тој.Красноселски тврди дека се согласил со условите поставени од молдавската влада, вклучително и купување поскап гас од Европа, но дека ништо конкретно не е направено.Придњестровје е без струја четири до пет часа дневно.Молдавскиот премиер Дорин Речеан, говорејќи на социјалните мрежи, изјави дека само две решенија што тој ги предложи може да го обноват снабдувањето со гас во одметната покраина.„Молдавската влада сака покраината да има гас“, рече тој.„Но, Кремљ не сака да продолжи со испораките и сака да создаде конфликт меѓу луѓето на источниот брег на Днестар и оние од другата страна на реката“, додаде тој.„Газпром“ соопшти дека не може да продолжи со испораките на гас за Молдавија додека нејзините власти не го подмират долгот од 709 милиони долари, износ што молдавската влада го оспорува.

Свет | пред 11 месец

Кремљ за референдумот во Молдавија: Се случи нешто што е тешко да се објасни

Русија се огласи по повод изборите и референдумот во Молдавија.Од Кремљ велат дека изборите не биле слободни и дека наглото зголемување на бројот на гласови во корист на претседателката Маја Санду е тешко да се објасни, како и зголемувањето на бројот на гласови за влез во Европската унија на референдумот.„Гледаме тешко објаснето зголемување на бројот на гласови за Санду и оние кои се изјаснуваат за ЕУ. Секој набљудувач кој има разбирање за политичките процеси можеше да ги забележи овие аномалии при пребројувањето на гласовите. Дури и во услови на ваква неслободна изборна кампања, гледаме колку луѓе не се согласуваат со идеологијата на актуелниот претседател Санду“, рече портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.ЕУ: Русија се мешаше и заплашуваше без преседанЕвропската комисија целосно ги поддржува европските амбиции на Молдавија и го осудува невиденото мешање на Русија во кампањата за референдумот и претседателските избори. „Продолжуваме да даваме целосна поддршка на европските амбиции на Молдавија“, изјави портпаролот на Комисијата Ерик Мамер.Портпаролот на Комисијата за надворешна политика Петер Стано изјави дека референдумот и претседателските избори во Молдавија се одржаа „со невидено мешање и заплашување од Русија“.Многу тесно мнозинство за влез во ЕУНа референдумот одржан вчера, Молдавците со многу тесно мнозинство го поддржаа пристапот кон Европската унија, изјавувајќи дека членството во ЕУ треба да биде запишано во Уставот како стратешка цел. Претседателката Маја Санду ќе мора да оди во вториот круг од претседателските избори бидејќи не доби огромна поддршка во првиот круг.Молдавија доби кандидатски статус во јуни 2022 година и сега чека датум за почеток на преговорите. Референдумот и претседателските избори се еден вид тест за тоа дали поранешната советска република ќе се ослободи од влијанието на Москва и ќе се сврти неповратно кон Западот.

Свет | пред 1 година

Украина и Молдавија во вторник ги отвораат преговорите со ЕУ

Земјите-членки на ЕУ ги усвоија преговарачките рамки за Украина и Молдавија, со што се создадени услови за почеток на пристапните преговори, соопшти денеска белгиското претседателство.„Советот на ЕУ ја усвои преговарачката рамка за пристапните преговори со Украина и Молдавија. Ова го отвора патот за почеток на преговорите во вторник на 25 јуни во Луксембург“, соопшти белгиското претседателство.Неколку месеци по рускиот напад на Украина, во јуни 2022 година, ЕУ им додели кандидатски статус на Украина и Молдавија. Во декември минатата година, шефовите на држави или влади на земјите-членки на ЕУ одлучија да ги отворат преговорите со двете поранешни советски републики. Потоа требаше да се усвојат преговарачките рамки за навистина да се отворат преговорите.Досега Унгарија го блокираше усвојувањето на преговарачката рамка за Украина, тврдејќи дека земјата не ги исполнила бараните услови, особено во однос на унгарското малцинство во Украина.Отворањето на пристапните преговори е долг процес кој може да потрае со години. Секој чекор во процесот бара консензус од сите земји-членки. Во ЕУ потенцираат дека двете страни треба да бидат подготвени за проширување, земјата кандидат, но и самата Унија.

Свет | пред 1 година

Протеран руски дипломат

Молдавија протера руски дипломат поради отворање на избирачки места за руските претседателски избори во молдавскиот отцепен регион Придњестровје.Министерството за надворешни работи денеска соопшти дека протестира поради отворањето на гласачките места во Приднестровје, проруска енклава која се отцепи од Молдавија за време на распадот на Советскиот Сојуз, и покрај неодобрувањето на Кишињев, пренесува Ројтерс.Рускиот амбасадор во Молдавија, Олег Васнецов, беше поканет во молдавскиот МСП, каде што беше информиран за одлуката на тоа министерство.Кишињев и дозволи на Москва да отвори само едно избирачко место за претседателските избори, но, според РИА Новости, во Придњестровје било можно да се гласа во шест избирачки места.Претседателката на Молдавија, Маја Санду, во понеделникот изјави дека молдавската влада подготвува одмазднички мерки против Москва за отворање дополнителни избирачки места во Придњестровје за претседателските избори во Русија.

Свет | пред 1 година

Итно се подготвуваат засолништата во Молдавија: Граѓаните добија карта во случај на напад

Молдавските власти имаат намера брзо да обноват што е можно повеќе засолништа за цивилна одбрана.Министерот за внатрешни работи Адриан Ефрос наведува дека минатата година надлежните служби направиле попис на сите прифатилишта што постојат во земјата и констатирале бројни проблеми, пренесува српски Курир."Тие се во добра состојба и опремени со се што е потребно. Но, повеќето од нив бараат сериозни инвестиции бидејќи се напуштени долги години. Покрај тоа, постојат посебни услови за нивно опремување и обезбедување автономија за 10 или 30 дена", рече Ефрос во интервју за Радио Молдавија.Владата на Молдавија минатата година усвои предлог-закон со кој се предвидува модернизација на засолништата за цивилна одбрана и нивно опремување со потребната опрема и снабдување со вода за пиење.Според Националната инспекција за технички надзор, регистрирани се 198 објекти за цивилна одбрана, но многу од нив не ги исполнуваат безбедносните барања и не се подготвени за употреба. Дел од нив се во сопственост на приватни лица и се во уништена или поплавена состојба. Некои простории немаат електрични инсталации и вентилација.„Изготвен е план за нивна реконструкција и натамошно одржување“, изјави вршителот на должноста началник на републичкиот Оддел за технички надзор и контрола, Алексеј Лавриненко.Беше забележано и дека засолништата достапни во републиката се изградени во шеесеттите и осумдесеттите години на минатиот век со застарени технологии. Вкупно во случај на итност ќе можат да примат 62.000 граѓани.Во февруари минатата година, Владата на Молдавија објави интерактивна мапа на републичките засолништа за бомби, која може да се користи доколку е потребно во случај на ракетна закана. Тоа беа претежно подземни премини и подруми во станбените згради.Тогаш републичките власти ваквите мерки ги нарекоа привремени бидејќи земјата се наоѓа во специфична ситуација поради војната во Украина и руските ракетни напади на украинска територија.Беспилотно летало камиказа во неделата разнесе воен хеликоптер во Придњестровје, а владата на тој одметнат молдавски регион нападот го нарече терористички чин.

Свет | пред 1 година

Институт за војна: Русите подготвуваат хибридна операција против друга земја

Институтот за проучување на војната објави нова анализа во која предупредуваат дека Русија можеби подготвува хибридна операција против Молдавија.„Прорускиот отцепен регион Придњестровје би можел да организира референдум за приклучување кон Русија на 28 февруари. Изговор за таквиот повик ќе биде наводната потреба да се заштитат руските граѓани и „сонародниците“ во Придњестровје од заканите од Молдавија или НАТО“, пишува ISW.Рускиот претседател Владимир Путин би можел, во најлошото сценарио, да ја објави руската анексија на Придњестровје за време на неговото планирано обраќање пред Федералното собрание на Русија на 29 февруари, иако тоа изгледа малку веројатно, пишува ISW.„Поверојатно е Путин да ја поздрави секоја акција преземена од Конгресот на пратениците на Придњестровје и да понуди опсервации за ситуацијата“, додаваат тие.ISW пишува дека не видел јасни индикации за руската воена подготовка за интервенција во Придњестровје или во Молдавија воопшто, иако е можно тајните подготовки да се во тек.„Руските сили во моментов во Придњестровје не можат да претставуваат значителна воена закана за Украина без засилување. Тие би можеле да претставуваат многу поголема закана за стабилноста на Молдавија. Затоа, најверојатниот начин на дејствување е дека Конгресот на Приднестровје и говорот на Путин ќе означува пресврт во подготовките на Русија за хибридна војна против Молдавија“, анализира ISW.Молдавија е поранешна советска држава лоцирана меѓу Романија и Украина и има околу 2,6 милиони жители. Парламентот на Молдавија има прозападно мнозинство, а прозападната претседателка на Молдавија, Маја Санду, цели кон пристапување на Молдавија во ЕУ. Придњестровје е проруски отцепен регион во источна Молдавија со население од околу 470.000 луѓе кои незаконски прогласија независност од Молдавската Советска Социјалистичка Република во 1990 година.Ниту една членка на Обединетите нации (ОН) не го признава нејзиниот суверенитет, а ОН го сметаат овој регион како дел од Молдавија.

Свет | пред 1 година

Османи во посета на Молдавија

Од денес Претседавачот на ОБСЕ министерот Бујар Османи ќе биде во посета на Мисијата на ОБСЕ во Република Молдавија, со што практично продоложува реализацијата на приоритетните обврски од Прoграмата за претседавањето на Северна Македонија со ОБСЕ во 2023.За време на посетата Преседавачот Османи ќе биде примен од Претседателот на Република Молдавија – Маја Санду, а ќе има состанок и со неговиот домаќин Заменик премиерот и министер за надворешни работи и европска интеграција на оваа земја – Нику Попеску, како и со заменик претседателот на владата и министер за реинтеграција Олег Серебриан. Османи ќе има средби и со авторитетите на Транснистрија – Владимир Красноселски и нивниот главен преговарач Виталиј Игнатиев.Посетата ќе се одвива во време на сложени внатрешно-политички состојби во земјата и после ненадејната оставка поднесена од премиерот на Молдавија – Наталија Гаврилита, но и заради надворешното влијание предизвикано од последиците воената агресија на Руската Федерација врз Украина. Главна цел е да се поттикне процесот на посуштински преговори помеѓу Владата на Молдавија и авторитетите на Транснистрија за реализирање на договорената рамка од 8 области, но и да се даде целосна поддршка на работата на Мисијата на ОБСЕ во Молдавија која има клучна улога во одржувањето на политичкиот дијалог воден од страна на ОБСЕ во формат 5+2, како и за проектите кои се доменот на интеграцијата на државата и социо- економското заздравување на Молдавија.Во текот на дводневната посета Претседавачот на ОБСЕ ќе реалзира и средби на терен, при што ќе се сретне и со младински активисти во Молдавија кои го помагаат прифатот на бегалци од Украина.

Македонија | пред 2 години

Молдавија во мрак поради неповолни временски услови

Околу 2.000 луѓе денеска останаа без струја во Молдавија, поради неповолните временски услови и дефекти.Ова го соопшти главниот снабдувач на електрична енергија во таа земја Премиер Енерџи Дистрибуција.Во соопштението објавено на својата веб-страница, компанијата наведува дека успеала да врати 8.000 потрошувачи во мрежа.Вицепремиерот на Молдавија, Андреј Спину, претходно изјави дека многу населени места во Молдавија останале без струја и тоа го поврза со руското гранатирање на украинските инфраструктурни објекти, пренесува РИА Новости.Проблеми со мобилните комуникации и интернетот имаше низ целата држава.Во повеќето населени места беше можно да се врати снабдувањето со електрична енергија само три и пол часа по настанувањето на дефектот, а истата вечер повеќе од 90 отсто од потрошувачите добија струја, пренесе руската новинска агенција.Foto: Freepik

пред 3 години

Пијани возачи во Молдавија под казна работат во мртовечница

Во Молдавија имаат голем проблем со возачите кои возат под дејство на алкохол. Тие решија на најрадикален начин да стават крај на овој проблем.Надлежните им нудат излез на возачите на кои им е одземена дозволата за возење под дејство на алкохол - можат да си ја вратат дозволата доколку платат околу 200 евра (просечната плата во Молдавија е околу 270 евра) и со тоа „да купат билет“ на посебна корективна програма.Имено, тие во болниците треба да им помагаат на жртвите од сообраќајни незгоди, а кога не им треба помош - што е често - ги пренесуваат на друго одделение. Потоа треба да помогнат во мртовечницата, извршувајќи ја целата работа што вообичаено се работи таму (помагање во обдукција, транспортирање трупови...).Програмата започна во главниот град Кишињев во 2019 година со шест возачи кои беа казнети поради возење под дејство на алкохол. Еден дал отказ неколку минути откако почнал со работа во мртовечница, а друг изјавил:„Ова е најтешката лекција во мојот живот. Завршив со алкохолот, никогаш повеќе нема да пијам, ниту капка. Не сакам да се вратам овде“.И тоа не е се - кога ќе ја завршат програмата, овие несреќници треба повторно да полагаат возачки испит.Во Молдавија објавија дека оваа програма има одлични резултати. Од 2019 година досега го поминале дури 600 возачи, а потоа забележале само едно „повторување“.

Магазин | пред 3 години