израел

Израел се дели: да служат ли Хасидите во војска?

Израел се соочува со сериозна политичка и општествена криза поради најавените промени во регрутацијата на ултраортодоксните Евреи (Хареди), кои со децении уживаат изземање од задолжителната воена служба. По повеќе од две години војна, јавноста драстично го смени ставот: расте притисокот и од световните и од дел од религиозните Евреи оваа заедница конечно да биде опфатена со регрутацијата.Законот што се разгледува во Кнесетот ја укинува долгогодишната привилегија што му овозможуваше на околу 60.000 Хареди мажи да не служат во војска под изговор „целодневно верско образование“. Иако изминатата година биле испратени околу 24.000 повици за регрутација, одѕивот бил минимален – едвај 1.200 лица. Прашањето излезе на улиците: низ Ерусалим се одржаа масовни протести, а забележани се и напади врз Хареди политичари.Ултраортодоксната заедница смета дека од нив се бара да изберат меѓу верата и државата. „Нашата војска е изучувањето на Тората“, велат нивните водачи, уверени дека молитвата ја штити земјата исто колку и оружјето. Но, во остатокот од Израел расте чувството дека товарот не е праведно распределен, особено по огромниот број загуби во текот на конфликтот.Премиерот Бенјамин Нетанјаху е под силен политички притисок. Хареди-партиите се столб на неговата коалиција и инсистираат изземањето да продолжи. Законот што го предложи предвидува регрутација на само 10.000 студенти во две години – бројка што критичарите ја сметаат премала и козметичка. Опозицијата го нарече законот „срамота“ и „предавство“, а дури и дел од неговите сојузници предупредуваат дека со ова се загрозува иднината на државата.Прашањето сега го дели Израел по најдлабоката линија: дали еднаквоста пред државата важи за сите, или верската традиција има предност? Се работи за конфликт што ги погодува темелите на националниот идентитет – дали Израел е пред сè модерна држава со обврски за сите, или земја која над сè го штити својот религиозен континуитет.

Свет | пред 1 ден

Министерот Кац под оган: „Не е тероризам“ – бунт во Кнесетот поради нападите врз Палестинци

Израелскиот министер за одбрана Исраел Кац предизвика сериозни контроверзии со изјава дека нападите на израелски доселеници врз Палестинци на Западниот Брег не претставуваат тероризам, туку „само нарушување на јавниот ред и мир“. Спорната квалификација била дадена на затворена седница на Комисијата за надворешни работи и одбрана на Кнесетот, во период кога насилството во окупираните територии е во пораст, пишува The Times of Israel.Неговиот став предизвика бурна реакција кај пратениците од центристичката партија Yesh Atid, Елазар Стерн и Рам Бен-Барак, кои остро се спротивставиле, истакнувајќи дека сторителите се „еврејски терористи“ и дека таквите напади мора јасно да се дефинираат како тероризам.Последните недели донесоа драматичен раст на насилството од страна на доселеници, што ги натера безбедносните служби да го зголемат притисокот врз оваа појава. Опозициските пратеници извршиле притисок врз Кац повторно да воведе административен притвор за осомничени евреи – мерка што дозволува задржување без обвинение од безбедносни причини. Министерот неодамна објави дека таа политика повеќе нема да се применува врз еврејски напаѓачи, но останува во сила за Палестинците.Кац тврди дека постои јасна разлика меѓу „опасно насилство“ и дела што спаѓаат под нарушување на јавниот ред. Според него, насилството од страна на доселеници е од вториот вид и ниту една безбедносна служба – вклучително и Шин Бет – не го квалификува како тероризам.Но ова е во спротивност со последните потези на полицијата, која оваа недела најави кривични пријави за тероризам против двајца еврејски осомничени.Еден од нив, уапсен на 9 ноември, треба да биде обвинет откако беше снимен како брутално удира палестинска жена со палка за време на бербата на маслинки. Вториот осомничен е приведен под сомнение дека учествувал во палење имот при насилен упад на доселеници во градовите меѓу Тулкарем и Наблус.Ескалацијата на нападите, различните дефиниции на институциите и контрадикторните политички пораки отвораат сериозни прашања за пристапот на Израел кон насилството на Западниот Брег – прашање што сè почесто предизвикува меѓународна загриженост.

Свет | пред 1 седмица

Хамас призна: десетици борци заглавени во тунели – бара притисок врз Израел

Палестинското движење Хамас првпат јавно призна дека дел од неговите борци се заробени во подземната тунелска мрежа во Појасот Газа. Во изјава до медиумите, организацијата побара од земјите-посредници да извршат притисок врз Израел за да им овозможи на заробените борци безбедно да ги напуштат тунелите.Барањето доаѓа откако израелската војска минатата недела соопшти дека убила повеќе од 20 припадници на Хамас кои се обиделе да избегаат од „подземната терористичка инфраструктура“, а привела уште осум.„Го сметаме Израел целосно одговорен за животите на нашите борци и ги повикуваме посредниците веднаш да дејствуваат за да обезбедат нашите синови да се вратат дома“, се наведува во соопштението на Хамас.Израелските медиуми со недели објавуваат дека помеѓу 100 и 200 борци на Хамас се заробени во тунелите под градот Рафах, во делот од Појасот Газа што е под израелска воена контрола.Според договорот за прекин на огнот што стапи во сила на 10 октомври, постигнат со посредство на САД, израелската армија треба да се повлече зад т.н. „жолта линија“, која го означува подрачјето под израелска контрола.Американскиот специјален пратеник Стив Виткоф во ноември, на конференција во Мајами, неформално спомна „200 борци заробени во Рафах“, алудирајќи дека нивната судбина може да биде „тест“ за тоа како двете страни го спроведуваат примирјето.Но Израел засега ја исклучува можноста за каква било форма на безбеден премин за борците на Хамас. Портпарол на израелската влада за АФП изјави дека премиерот Бенјамин Нетанјаху „нема да дозволи безбеден коридор за 200 терористи на Хамас“, повторувајќи дека целта на Израел останува „демонтирање на воените капацитети на Хамас и демилитаризација на Појасот Газа“.

Свет | пред 1 седмица

Израел ги засили нападите врз јужен Либан

Израелската војска денес ги засили воздушните напади врз јужен Либан, при што беше убиена најмалку една личност. Израел речиси секојдневно го напаѓа регионот, тврдејќи дека сака да го спречи повторното воено јакнење на Хезболах. Организацијата вели дека ги исполнила условите од договорот за прекин на огнот и дека ги повлекла силите северно од реката Литани, но одбива целосно да се разоружа. Спроведувањето на договорот е отежнато поради тензии, израелски операции и внатрешни политички проблеми во Либан.Според договорот постигнат со посредство на САД и Франција, либанонската армија треба да го заплени сето недозволено оружје јужно од Литани, но Либан тврди дека Израел го прекршува договорот со тоа што и понатаму држи позиции на југот.Денес Израел предупреди на социјалните мрежи за нови цели и нападна четири села – Деир Кифа, Шехур, Аината и Таир Филсаи. Претходно, една личност загина во напад врз селото Ал-Тири. Израелската војска тврди дека убила припадник на Хезболах.Во вторник, Израел изведе еден од најсмртоносните напади од минатогодишната војна, убивајќи 13 лица во палестинскиот камп Аин ал-Хилве. Израел тврди дека Хамас го користи кампот за напади, но Хамас го негира тоа и вели дека меѓу убиените нема нивни членови.

Свет | пред 2 седмици

Израел го прекрши прекинот на огнот во Газа 282 пати, убиени се стотици цивили.

Месец дена по прогласувањето на прекинот на огнот во Газа, Израел го прекрши речиси секојдневно со напади во кои загинаа стотици луѓе, пишува „Ал Џезира“. Владината канцеларија за медиуми во Газа извести дека од 10 октомври до 10 ноември Израел го прекршил прекинот на огнот најмалку 282 пати, вклучувајќи воздушни и артилериски напади, пукање кон цивили и уништување на приватна имот.Услови на прекинот на огнотСАД на 29 септември предложија 20-точковен план за завршување на војната, пристап на хуманитарна помош и повлекување на израелските сили. Договорот вклучува прекин на непријателствата, укинување на блокадата на помошта, ослободување на заробеници и повлекување на израелските сили до „жолтата линија“. Договорот беше потпишан на 13 октомври, но Израел и Хамас не присуствуваа, што доведе до сомнежи за неговата изводливост.Напади и жртвиСпоред Ал Џезира, Израел ја нападнал Газa во 25 од последните 31 ден од прекинот на огнот. Од 10 октомври, загинале најмалку 242 Палестинци, повредени се 622, а најсмртоносни денови биле 19 и 29 октомври. До 10 ноември 2025, според палестинското Министерство за здравство, загинале најмалку 69.179 лица, вклучувајќи 20.179 деца, а повредени се 170.693.Помош и блокадиИако договорот предвидуваше „целосна помош веднаш“, во Газа стигнува само дел од потребната храна, додека Израел блокирал основни прехранбени производи и дозволува увоз на нехранлива стока како грицки и безалкохолни пијалоци.Размена на заробеници и телаХамас ослободи 20 израелски заробеници во замена за палестински затвореници, а Израел врати 300 палестински тела, многу од нив со траги на тортура.Меѓународно правоПрекршувањето на прекинот на огнот претставува кршење на политичкиот договор, но не секогаш и на меѓународното право, освен ако договорот не е обврзувачки.

Свет | пред 3 седмици

Израел: „Нема да има турски војници во Газа“ – Тел Авив ја одби можноста за турско учество во меѓународните сили

Портпаролката на израелската влада Шош Бедросијан денеска категорично ја отфрли можноста турски војници да бидат дел од меѓународните стабилизациски сили кои би ја презеле контролата врз Газа по повлекувањето на израелската војска.„На терен нема да има турски војници,“ изјави Бедросијан, одговарајќи на новинарско прашање за можноста Анкара да има воено присуство во појасот Газа.Планот на американскиот претседател Доналд Трамп за завршување на двегодишниот конфликт во палестинската енклава предвидува формирање привремени меѓународни стабилизациски сили, кои би ја презеле одговорноста за безбедноста и воспоставување ред во Газа.Иако силите сè уште не се формирани, неколку држави бараат нивниот мандат да биде одобрен од Советот за безбедност на ОН.Американскиот амбасадор во Турција, Том Барак, претходно месецов на безбедносна конференција во Манама изјави дека Турција ќе биде дел од тие меѓународни сили, додека потпретседателот на САД, Џ. Д. Венс, нагласи дека Анкара ќе има „конструктивна улога“, но дека Вашингтон нема да му наметнува ништо на Израел кога станува збор за присуство на странски сили на негово тло.Со оваа изјава, Израел јасно става до знаење дека одбива било какво турско воено присуство во Газа, и покрај тоа што Турција претходно изрази подготвеност да учествува во меѓународни мировни мисии на Блискиот Исток.

Свет | пред 3 седмици

Нови израелски напади во Газа: над 90 загинати, меѓу нив и деца

Повеќе од 90 Палестинци, меѓу кои најмалку 35 деца, загинаа во израелските напади на Појасот Газа во изминатите 24 часа, иако на сила е спогодба за прекин на огнот, јавуваат палестински медицински извори, пренесува агенцијата Anadolu.Според извештаите, израелската армија убила 31 лице на северот, 42 во централниот дел и 18 на југот на Газа, додека десетици цивили се ранети. Агенцијата Wafa јавува дека меѓу погодените се куќи, шатори што служеле како засолништа за раселените, како и болница во рамките на т.н. „жолта линија“ – зона до која израелските сили се повлекле според спогодбата за примирје.На северот, во Беит Лахија, израелските сили погодиле училиште претворено во засолниште, при што загинале три лица, а неколкумина се ранети. Во избегличкиот камп Шати, гранатирани биле две куќи во населбата Ал-Наср, при што загинале осум лица.Во средата наутро израелски проектил погодил џамија во населбата Сабра, каде се засолнувале раселени лица. Според сведоци, таму загинале најмалку две лица, а десетина се ранети. Во населбата Зајтун, мајка и дете загинале во друг воздушен напад.Во централниот дел на Газа, четири лица биле убиени откако израелски напад погодил шатор во Деир ал-Балах, додека шестмина загинале во бомбардирање на училиште и куќа во кампот Бурејџ.Во кампот Нусејрат петмина биле убиени при напад на повеќе домови, а во друг напад во истиот камп загинале девет лица, меѓу кои четири деца.На југот на Газа, во областа Ал-Маваси кај Кан Јунис, израелски напад погодил шатори во кои биле сместени раселени семејства, при што загинале осум лица, меѓу нив тројца деца.Палестинските здравствени служби предупредуваат дека бројот на жртви може дополнително да расте, бидејќи многу ранети се во критична состојба, а потрагата по исчезнатите под урнатините сè уште трае.

Свет | пред 1 месец

Трамп: Ја запрев војната во Газа, Нетанјаху ќе се бореше со години

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека лично го спречил израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху да ја продолжи војната во Газа, тврдејќи дека без неговиот притисок конфликтот би траел со години. Во интервју за магазинот Тајм, Трамп рече дека Нетанјаху бил решен да ја продолжи војната без ограничувања, но тој успеал да го убеди да ја прифати неговата мировна иницијатива. „Тој би продолжил, можело да трае со години, но јас го запрев и сите се обединија кога го направив тоа“, изјави Трамп.Американскиот претседател откри дека го предупредил израелскиот премиер со зборовите: „Биби, не можеш да се бориш против целиот свет. Можеш да водиш одделни битки, но целиот свет е против тебе“. Тој го опиша израелскиот напад врз преговарачи на Хамас во Катар како „ужасен“ и „тактичка грешка“, но додаде дека токму тој инцидент бил еден од клучните моменти што довеле до обединување на страните и до постигнување на прекин на огнот.Трамп нагласи дека неговата администрација успеала да воспостави рамнотежа меѓу дипломатски дијалог и притисок кон блиските сојузници, што, според него, било пресудно за спроведување на неговиот мировен план. Тој исто така потенцира дека американската политика останува јасна во однос на анексијата на Западниот Брег: „Тоа нема да се случи, бидејќи им дадов збор на арапските држави. Израел би ја изгубил целата поддршка на САД доколку се одлучи за тоа“, изјави Трамп.Во меѓувреме, потпретседателот Џеј Ди Венс, кој престојуваше во Израел во обид да го зајакне мировниот процес, остро ги осуди предлозите на израелските десничарски пратеници за анексија на Западниот Брег, нарекувајќи ги „глупав политички трик“ и „навреда“.На изјавите на Трамп реагираше и израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, кој порача дека Израел е суверена држава која сама ги носи своите безбедносни одлуки. „Една недела велат дека Израел ги контролира САД, следната дека САД го контролира Израел. Тоа се бесмислици. Имаме партнерство и заеднички вредности и цели“, изјави Нетанјаху.Изјавите на Трамп доаѓаат во чувствителен момент за регионот, во време кога и покрај објавениот прекин на огнот, тензиите меѓу Израел и Хамас сè уште се високи, а меѓународната заедница внимателно ги следи потезите на Вашингтон и Тел Авив.

Свет | пред 1 месец

Нетанјаху повторно ќе се кандидира за премиер

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху синоќа најави дека повторно ќе се кандидира за нов мандат на претстојните избори.Во разговор за израелскиот Канал 14, Нетанјаху истакна дека планира да се кандидира за премиер на следните избори.Тој изрази увереност дека ќе победи на парламентарните избори, кои се очекува да се одржат наесен 2026 година.Како лидер на десничарската партија Ликуд („Унија“), Нетанјаху го држи рекордот со најмногу години на чело на израелска влада – вкупно повеќе од 18 години, со прекини, од 1996 година.

Свет | пред 1 месец

Ако не ги вратат телата на убиените заложници, Израел ќе дозволи ограничена хуманитарна помош

Хамас во вторникот врати уште четири тела на израелски заложници како дел од мировниот договор постигнат минатата недела, откако Израел се закани дека ќе ја преполови хуманитарната помош за Газа поради наводно прекршување на договорот од страна на милитантната група, јави Ројтерс.Израелската армија соопшти дека добила четири ковчези преку Меѓународниот Црвен крст на договорен пункт во северна Газа. Ковчезите, во придружба на војската, биле пренесени преку границата и се испратени на форензичка идентификација.Портпаролот на Хамас, Хазем Касем, на Фејсбук напиша дека „моментално се надгледува спроведувањето на договорот за предавање на телата, како дел од мировниот план за прекин на војната во Газа“.Израелските власти соопштија дека поради непочитување на договорот од страна на Хамас, почнувајќи од денеска ќе дозволат само половина од претходно договорените хуманитарни камиони да влезат во Газа. Исто така, е одложено отворањето на јужниот премин кон Египет, кој требаше да овозможи евакуација на ранетите.

Свет | пред 1 месец

Прегратки и солзи, последните заложници на Хамас се со семејствата

По точно 738 денови заробеништва, Хамас повеќе не држи заложници. Денеска се ослободени последните живи, како дел од мировниот план за Газа.Некои од заложниците успеале да остварат краток видеоразговор со своите семејства непосредно пред ослободувањето, а снимките од тие моменти се појавија и на социјалните мрежи.Мајката на 25 годишен заложник, Ејнав Зангаукер, кој беше ослободен во претходните мировни договори со Хамас, денеска за Тајмс ов Израел изјави:„Сите доаѓате дома – сите! „Војната заврши.“Во следните часови се очекува ослободување и на 250 палестински затвореници и 1.700 лица, кои ги држи Израел, а меѓу нив има и 22 деца.Според израелските медиуми, затворениците се подготвуваат за напуштање на затворот Офер, лоциран на окупираниот Западен Брег.Списокот на ослободените затвореници беше објавен од израелското Министерство за правда во петокот.Во него не се вклучени седумте високи палестински функционери, меѓу кои Марван Баргути и Ахмад Саадат, кои Хамас ги бараше како дел од размената.Десетици семејства од утринските часови се пред затворот да ги пречекаат своите блиски. Според планот, околу 100 затвореници ќе бидат ослободени на Западниот Брег, други ќе бидат депортирани во Газа или Египет, а мал дел ќе биде ослободен во Источен Ерусалим.

Свет | пред 1 месец

(ВИДЕО) Ослободен израелско-српскиот државјанин Алон Охел

Меѓу последните ослободени заложници на Хамас е и израелско-српскиот државјанин Алон Охел. По проверката на контролниот пункт, тој со останатите кои беа во двегодишно заробеништво ќе бидат повторно обединети со своите семејства во базата Реим.На Твитер е објавено и видео на кое Алон е насмен и изгледа добро додека разговара со жена војник.Семејството го чека Алон во базата Реим, а по првите снимки и фотографии од нивниот син, тие не го криеја своето воодушевување. „Сега го видовме Алон, изгледа неверојатно, стои на свои нозе“, рече неговата мајка Едит Охел. Првата група заложници беше ослободена околу 7 часот утрово како дел од мировниот договор меѓу Израел и Хамас.Според извештаите, меѓу ослободените седуммина беа Алон Охел, близнаците Гали и Зив Берман, Матан Ангрест, Омри Миран, Еитан Мор и Гај Гилбоа-Далал.

Свет | пред 1 месец

(Видео) Во живо се пренесува ослободувањето на заложниците

По воспоставувањето на примирје во Газа, Хамас денеска ги ослободува израелските заложници кои ги држи во заробеништво повеќе од две години.Хамас треба да ослободи 48 заложници, од кои 20 се смета дека се живи, а рокот за тоа е до пладне. Израел, за возврат, ќе ослободи 250 палестински затвореници и повеќе од 1.700 лица уапсени во Газа.Големи собири и славје се очекуваат на Плоштадот на заложниците во Тел Авив, каде граѓаните со нетрпение го очекуваат нивното враќање.Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека „војната е завршена“ додека патува кон Блискиот Исток. Трамп ќе се обрати пред израелскиот парламент, а потоа ќе отпатува во египетското летувалиште Шарм ел-Шеик, каде ќе претседава со мировниот самит на кој ќе учествуваат најмалку 20 светски лидери.

Свет | пред 1 месец

Ова се првите седум ослободени заложници на Хамас, се спроведува мировниот план за Газа

Хамас ги ослободи првите седум израелски заложници како дел од мировниот план на американскиот претседател Доналд Трамп, објави израелското Министерство за надворешни работи на платформата Икс. Станува збор за заложници киднапирани за време на нападот на 7 октомври 2023 година, кои повеќе од две години биле држени во заробеништво.„Чекавме 738 дена за да го кажеме ова: добредојдовте дома, Алон, Еитан, Гај, Зив, Гали, Омри и Матан!“, се вели во соопштението на Министерството, објавено заедно со фотографии од ослободените мажи.Според израелските власти, сите тие биле киднапирани во 2023 година за време на нападот на Хамас врз јужен Израел, кога милитантите убиле околу 1.200 луѓе и однеле повеќе од 250 заложници во Појасот Газа. Меѓу ослободените се Алон Охел, Еитан Мор, Гај Гилбоа-Далал, Зив и Гали Берман, Омри Миран и Матан Ангрест.Заложниците, според израелските власти, биле држени во сурови и нехумани услови, без соодветна медицинска нега и под постојан надзор од страна на милитантите на Хамас.

Свет | пред 1 месец

Израелскиот министер за одбрана нареди уништување на тунелите на Хамас во Газа

Израелскиот министер за одбрана изјави дека наредил уништување на тунелската мрежа на Хамас во Појасот Газа. Израел Кац рече дека, откако ќе се реализира враќањето на заложниците, „голем предизвик“ ќе биде разурнувањето на сите терористички тунели што, како што оцени, сѐ уште постојат и претставуваат закана по безбедноста.Кац најави дека операцијата ќе ја спроведат израелските одбранбени сили, но во рамките на меѓународен механизам кој треба да се формира под водство и надзор на Соединетите Американски Држави. Според него, тоа е клучен чекор за имплементација на договореното начело за демилитаризација на Газа и за неутрализирање на вооружените капацитети на Хамас.Министерот нагласи дека дал наредба на ИДФ да се подготват за спроведување на мисијата и дека целта е да се отстранат инфраструктурните елементи што би можеле повторно да го загрозат мирот и безбедноста на цивилното население. Тој додаде дека постапките ќе се усогласат со меѓународните партнери и ќе се спроведуваат под надзорот на договорените механизми.Неговото обраќање доаѓа во период кога меѓународната заедница работи на стабилизација на ситуацијата во Газа по договорот за примирје и размена на заложници, а деталите за конкретните чекори и терминот за реализација сè уште се предмет на дополнителни договори меѓу посредниците и вклучените страни.

Свет | пред 1 месец