Бугарија во трка со времето за спас на нафтените рафинерии пред стапување на сила на американските санкции
Романија и Бугарија се наоѓаат во драматична трка со времето во обид да спречат затворање на своите клучни нафтени рафинерии, откако американските санкции кон руските компании „Лукоил“ и „Роснефт“ треба да стапат на сила во текот на овој месец, пишува Politico. Одлуката на Вашингтон да ги стави двете компании на „црната листа“ предизвика вистински хаос во рамките на Европската Унија, каде што овие руски гиганти поседуваат голем број објекти и имаат силно влијание врз снабдувањето со гориво.Бугарија веќе презема вонредни мерки — парламентот во Софија усвои закон кој ѝ овозможува на владата да назначи специјален управител со широка контрола врз најголемата рафинерија во земјата, „Бургас“, која е во сопственост на „Лукоил“. Владата ќе може да преземе оперативна контрола, да ја одобри продажбата, па дури и да ја национализира рафинеријата, доколку тоа биде потребно. Паралелно, Бугарија разгледува можност да побара ослободување од санкциите.Во Романија, каде што се наоѓа рафинеријата „Петротел“, исто така под сопственост на „Лукоил“, сè уште нема донесена официјална одлука. Висок владин функционер за Politico изјавил дека Букурешт размислува да побара „продолжување на рокот на санкциите“ за да има време да подготви сопствен план. Национализацијата, според него, се разгледува само како „последна опција“.Министерот за енергетика Богдан-Груја Иван изјави дека владата е подготвена за секое сценарио, а приоритет ќе биде „зачувување на економската стабилност, но и запирање на финансирањето на Руската Федерација“. Министерството за финансии на САД, кое мора да одобри секоја продажба на санкционирани компании, како и Европската комисија, одбија да ја коментираат ситуацијата.Санкциите, освен на Бугарија и Романија, влијаат и врз други земји-членки на ЕУ. Германија доби шестмесечно ослободување за својата рафинерија „Шведт“ во сопственост на „Роснефт“, која е под државна контрола уште од 2022 година. Унгарскиот премиер Виктор Орбан, пак, отпатува во Вашингтон во обид да издејствува исклучок за увоз на руска нафта преку цевководи кон Унгарија и Словачка.Одлуката на Вашингтон доаѓа во момент кога претседателот Доналд Трамп е сè понетрпелив поради застојот во мировните преговори за Украина, а и самата Европска Унија последните месеци ја засили кампањата за намалување на енергетската зависност од Москва.Според аналитичарите, евентуално запирање на работата на рафинериите би имало драматични последици. Во Бугарија, каде што „Лукоил Бургас“ обезбедува до 80% од вкупните количини на гориво, тоа би значело дека земјата може да остане без доволни резерви до крајот на годината. Во Романија, пак, рафинеријата „Петротел“ покрива околу 20% од потребите за гориво, па евентуалното гаснење би довело до благ пораст на цените и краткотрајна нестабилност на пазарот.Дополнително, Молдавија би можела сериозно да биде погодена, бидејќи дел од извозот на гориво од Романија оди токму таму. Владата во Кишињев веќе понуди да ја купи локалната имотна на „Лукоил“ и официјално побара одложување на санкциите од Вашингтон.Сепак, експертите предупредуваат дека наоѓањето нов сопственик ќе биде исклучително тешко. Иако рафинериите се технички добро водени, малку компании се подготвени да преземат ризик поврзан со санкциите, огромните финансиски обврски и високите трошоци за осигурување и модернизација.Според проценките, вредноста на бугарската рафинерија се движи околу 1,5 милијарди долари, додека романската „Петротел“ е помалку привлечна поради долговите и потребата од значителни инвестиции.Истовремено, брзото усвојување на бугарскиот закон за заплена на имотот предизвика критики во јавноста. Опозицискиот пратеник Ивајло Мирчев предупреди дека ваквото дејствување без детална правна процедура „може да доведе до сериозни грешки и меѓународна арбитража“, при што, како што рече, „на крајот на штета ќе биде бугарскиот народ“.Аналитичарите од ЕУ сметаат дека решението треба да се координира на европско ниво, за да се спречи „Лукоил“ индиректно да ги заобиколи американските санкции. Литванскиот министер за енергетика Жигимантас Ваичјунас нагласува дека Европската комисија мора да ги провери сите потенцијални купувачи пред која било продажба, бидејќи, според него, „во овој случај, сите можности мора внимателно да се разгледаат“.
Свет
|
пред 1 час