нато

„Ако Русија го нападне Брисел, ќе ја срамниме Москва со земја“ – порака на белгискиот министер за одбрана

Белгискиот министер за одбрана Тео Франкен во интервју за „The Brussels Times“ изјави дека евентуален напад на Русија врз Брисел би значел директен удар врз НАТО, по што Алијансата би реагирала со уништување на Москва.„Не се плашам дека Путин би нападнал конвенционално, бидејќи тоа би било удар во срцето на НАТО. А тогаш, ние би ја срамниле Москва со земја“, рече Франкен, нагласувајќи ја својата верба во членот 5 од Северноатлантскиот договор – клаузулата што гарантира колективна одбрана на сите членки.Франкен изрази силна поддршка за американската улога во рамките на Алијансата и оцени дека американскиот претседател Доналд Трамп би го почитувал членот 5 доколку дојде до напад.„Секако дека би го почитувал. Во Европа има многу предрасуди кон американската влада, но нема причина да се сомневаме во нивната посветеност“, изјави министерот.Белгискиот министер оцени дека вистинската опасност не лежи во конвенционален напад, туку во т.н. „хибридно војување“ – комбинација од пропаганда, дезинформации и локални конфликти.„Повеќе ме загрижува сценарио во кое ‘мали зелени луѓе’ ќе поттикнат рускојазично малцинство во Естонија против ‘нацистички режим’. И пред да сфатите – дел од земјата е анектиран“, предупреди Франкен.Франкен категорично ја отфрли идејата за заедничка европска војска, оценувајќи ја како „продажба на магла“. Според него, државите кои не успеваат да се договорат дури ни околу набавка на опрема, немаат реална можност да интегрираат сопствени вооружени сили.„Среќа што го имаме НАТО – тој повторно ја докажа својата ефикасност со воздушната одбрана во Полска и Естонија“, додаде тој.

Свет | пред 1 седмица

Зеленски предлага заеднички воздушен штит за Европа против руските дронови

Украинскиот претседател Володимир Зеленски предложи изградба на заеднички противвоздушен штит со своите европски партнери со цел заштита од руските закани. Ова го изјави во понеделникот на безбедносниот форум во Варшава, по серијата инциденти со нарушување на воздушниот простор кои предизвикаа загриженост на источниот крак на НАТО.Членките на НАТО укажуваат дека Русија преку упади во воздушниот простор на Полска и балтичките земји ги тестира подготвеноста и одлучноста на сојузот, додека Киев верува дека украинското искуство во одбрана од воздушни закани би можело да биде корисно за Европа.Украина предлага на Полска и на сите наши партнери да изградиме заеднички, целосно сигурен штит против руските воздушни закани, рече Зеленски. „Ова е можно. Украина може да се спротивстави на сите видови руски дронови и проектили, а ако делуваме заедно во регионот, ќе имаме доволно оружје и производни капацитети.“Украинските војници и инженери веќе најавија дека ќе ја обучуваат полската армија за справување со беспилотни летала. Истовремено, Романија планира да се здружи со Украина за производство на дронови во рамките на новиот механизам на Европската унија за финансирање на одбраната. Сепак, изградбата на повеќеслоен систем за противвоздушна одбрана ќе трае најмалку седум години, според владиниот извор.Романијa во понеделникот откри нови остатоци од дронови во источниот округ Тулча, на границата со Украина, додека германскиот министер за одбрана Борис Писториус потенцира дека „европската и украинската одбранбена индустрија мора да соработуваат поблиску и поефикасно“. Европската унија треба да обезбеди пофлексибилна регулатива за поддршка на одбранбената индустрија во Европа, додаде тој.

Свет | пред 1 месец

НАТО со порака до Москва: „Никој нема да остане сам“

Германскиот министер за надворешни работи Јохан Вадефул изјави дека ниту една држава-членка на НАТО нема да биде оставена сама да се соочува со, како што ги нарече, руските провокации во форма на бран хибридни напади.„Русија сака да ја тестира нашата решителност и да предизвика немири. Тоа е опасно и мора да добие јасен и единствен одговор“, рече Вадефул на прес-конференција во Варшава, каде настапи заедно со полскиот министер Радослав Сикорски и францускиот колега Жан-Ноел Баро, пренесе „Ројтерс“. Тој додаде дека „НАТО ќе го штити секој педа од територијата на сојузот“ и дека „никоја членка нема да биде препуштена сама на заканите“.Алијансата во септември ја активираше мисијата „Источна стража“ за зајакнување на одбраната на источниот фронт на Европа, по упадите на руски дронови во полскиот воздушен простор. Минатата недела, во Данска беа забележани неколку беспилотни летала во близина на аеродромот и клучна инфраструктура во Копенхаген, поради што најпрометниот аеродром во нордискиот регион беше затворен неколку часа.Русија ги негира наводите дека нејзини дронови и борбени авиони го прекршиле воздушниот простор на земји членки на НАТО.

Свет | пред 1 месец

Дронови во близина на воени бази: НАТО и ЕУ преземаат мерки

НАТО најави зајакнување на својата мисија во Балтичкото Море, откако данските вооружени сили соопштија дека биле забележани неидентификувани беспилотни летала во близина на воените инсталации во земјата. Инцидентите следуваат по неколку упади на дронови во близина на аеродроми и критична инфраструктура оваа недела, при што аеродромот во Копенхаген беше затворен неколку часа во понеделникот навечер, а привремено беа затворени и пет помали дански цивилни и воени аеродроми.НАТО соопшти дека ќе спроведе засилена контрола со нови средства во регионот на Балтичкото Море, кои вклучуваат разузнавачки, надзорни и извидувачки платформи, како и најмалку една фрегата за противвоздушна одбрана. Овие мерки ќе ја подобрат мисијата „Балтичка стража“, која е воспоставена како одговор на инцидентите со оштетување на далноводи, телекомуникациски врски и гасоводи на дното на Балтичкото Море.Данската јавна телевизија ДР објави дека дронови летале во и надвор од оградата на воздухопловната база Каруп во петокот вечерта. Базата ги сместува сите хеликоптери на данските вооружени сили и делови од одбранбената команда. Во Норвешка, најмалку два дрона биле забележани околу еден час во забранета зона во близина на Орланд, главната база за борбените авиони Ф-35 и клучна база на НАТО. Беспилотно летало било забележано и над северната германска покраина Шлезвиг-Холштајн.Германскиот министер за внатрешни работи, Александер Добринт, оцени дека заканата од беспилотни летала е „висока“ и дека владата размислува да им дозволи на вооружените сили да соборуваат дронови под одредени услови.Она на што сме сведоци е трка во вооружување – трка помеѓу заканите со дронови и одбраната од дронови. Мора да се подготвиме за ова, рече Добринт.Министрите за одбрана од 10 земји на ЕУ се согласија да ја зајакнат источната одбрана со таканаречен „ѕид од дронови“ за да ја одвратат Русија, која е главниот осомничен за неодамнешните упади. Данската премиерка Мете Фредериксен изјави дека Русија претставува главна закана за безбедноста на Европа.Данскиот министер за одбрана, Троелс Лунд Поулсен, оцени дека летовите се „дело на професионален актер“, додека министерот за правда Петер Хумелгард рече дека целта на нападите е „да се шири страв, да се создаде поделба и да нè исплаши“. Москва негираше дека го нарушила воздушниот простор на НАТО, нарекувајќи ја реакцијата на ЕУ „хистерија“ и предупреди дека мерките како „ѕидот од дронови“ ќе доведат до „зголемување на воените и политичките тензии на континентот“.

Свет | пред 1 месец

(Видео) Русија продолжува со дронски и ракетни напади, украинските власти предупредуваат

Русија изведе масовен ракетен и дронски напад врз Киев и повеќе украински градови, користејќи тешки бомбардери. Воздушна тревога беше прогласена низ целата земја, вклучително и во региони далеку од фронтот.Украинскиот министер за надворешни работи, Андриј Сибиха, изјави дека во нападот биле употребени стотици беспилотни летала и ракети.Според началникот на Воената администрација на Киев, Тимир Ткаченко, најголеми оштетувања се забележани во главниот град. Делумно е уништена петкатна станбена зграда, а оштетени се повеќе станбени комплекси, автомобили и објекти. Градоначалникот Виталиј Кличко соопшти дека најмалку пет лица се повредени и пренесени во болница.Во градот Фастив, пожар избувна во пекарница, при што беа повредени петмина работници. Кличко ги повика жителите да останат во засолништа, бидејќи проектилите сè уште паѓаат врз градот.Како одговор на нападите, Полска подигна борбени авиони, а воздушниот простор над Лублин и Жешов беше привремено затворен поради непланирани воени активности. Инцидентите предизвикаа загриженост во НАТО, бидејќи руските беспилотни летала и авиони сè почесто влегуваат во воздухопловниот простор на Алијансата.Украинските власти предупредуваат дека Русија ќе продолжи со масовни воздушни напади во наредните месеци, насочени кон енергетската инфраструктура, со цел дополнително да ја ослабне земјата пред зимата.

Свет | пред 1 месец

Тензија во регионот: Полска во највисока готовност по руските напади

Полска синоќа затвори два аеродрома и подигна борбени авиони како одговор на интензивен руски напад со ракети и дронови врз Украина, соопшти Оперативната команда на полската армија.Затворени се аеродромите во Љублин (на истокот) и во Жешов (југоисток), кој е едно од најважните логистички јазли за НАТО и главна точка за испорака на западна воена и хуманитарна помош кон Украина.Подигнати се борбените дежурни авиони, системите за противвоздушна одбрана и радарите се ставени во највисока борбена готовност. Овие мерки се превентивни, а силите се подготвени за итна реакција, се вели во соопштението.По низа инциденти во кои руски дронови и авиони го нарушија воздушниот простор на НАТО-членки, јавноста во Полска станува сѐ поодлучна.Анкета покажува дека 67% од населението во полска сметаат дека руските воени авиони треба да се соборат доколку ја повредат територијата на Полска, додека само 8,7% се против таква мерка.Во друга анкета објавена истиот викенд, 74% од испитаниците оценија дека американскиот претседател Доналд Трамп требало поодлучно да реагира на инцидентот од 10 септември, кога дваесетина руски дронови навлегоа во полскиот воздушен простор.Дополнителен шок предизвика изјавата на украинскиот претседател Володимир Зеленски дека на 10 септември Русија испратила дури 92 дрона кон Полска. Според него, мнозинството биле пресретнати и соборени од украинските сили уште над украинска територија.Претседателот на Белорусија, Александар Лукашенко, потврди дека дел од дроновите навистина полетале од белоруска територија.Полскиот премиер Доналд Туск и министерот за надворешни работи Радослав Шикорски изјавија дека Полска ќе соборува руски авиони и дронови доколку навлезат во нејзиниот воздушен простор.Сепак, Туск нагласи дека одлуките ќе се носат во координација со НАТО-сојузниците и само ако леталото се смета за реална закана, а не за грешка или провокација.

Свет | пред 1 месец

Можно шпионирање и саботажа: Дронови над Шлезвиг-Холштајн

Министерството за внатрешни работи на германската покраина Шлезвиг-Холштајн соопшти дека во текот на ноќта се забележани дронови и се истражува нивната можно шпионирање и саботажа.Поради неодамнешните инциденти во Данска и други европски земји, Шлезвиг-Холштајн е во блиска и континуирана соработка со федералната влада и германските вооружени сили, изјави министерката за внатрешни работи на покраината, Сабине Цетерлин-Вак.Во последните недели, руски дронови биле забележани над Полска, каде повеќе од 20 борбени дронови ја преминале границата на 9 и 10 септември 2025 година, што довело до подигање на НАТО авиони, а неколку дронови биле соборени.Во Естонија, на 19 септември, три руски борбени авиони МиГ-31 незаконски влегле во воздушниот простор на земјата на 12 минути, предизвикувајќи итна интервенција на НАТО силите. Естонскиот министер за надворешни работи го оцени инцидентот како „непристојно дрски“, а Русија ги негираше сите намери.Во Данска, неодредени дронови биле забележани над аеродромите во Копенхаген и Олборг на 22 и 25 септември, предизвикувајќи привремено затворање и одложување на летови. Данската премиерка Мете Фредериксен ги оцени инцидентите како „најсериозен напад врз критична инфраструктура“ и ги поврза со руските активности во регионот. Иако данските власти не пронашле конкретни докази за вмешаност на Русија, дроновите ги нарекоа дел од „професионална акција“ и предупредија на висок ризик од саботажа.Инцидентите во Данска, Полска и Естонија се дел од поширока низа прекршувања на воздушниот простор во Европа, вклучувајќи ја и Романија, што доведе до повеќекратни повици од НАТО за консултации според Член 4 за безбедност. Русија ги отфрли сите тврдења за намерни инциденти како „неосновани“, но европските лидери ги гледаат како провокации кои ја тестираат издржливоста на Алијансата.НАТО го засили присуството на воздушните патроли на источниот дел на алијансата, со помош од Велика Британија, Франција и Германија, со цел спречување на понатамошна ескалација.

Свет | пред 1 месец

Унгарскиот министер тврди дека Зеленски го „губи разумот“

Унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто, во петок изјави дека украинскиот претседател Володимир Зеленски „почнува да го губи разумот“ откако Зеленски рече дека извиднички беспилотни летала, кои ја нарушиле украинската воздушна граница, веројатно припаѓаат на Унгарија.Претседателот Володимир Зеленски почнува да го губи разумот поради својот непријателски став кон Унгарија, напиша Сијарто на социјалната мрежа Facebook. Сега му се привидуваат чудовишта.Зеленски истакна дека извидничките дронови ја нарушиле украинската воздушна граница, повикувајќи се на прелиминарно воено известување според кое леталата дошле од Унгарија со цел да го испитаат индустрискиот потенцијал на граничните подрачја.Унгарија е членка на Европската унија и НАТО, две организации кои ја поддржуваат Киев во војната против Русија, но односите меѓу Киев и Будимпешта често биле напнати.По руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, голем број големи украински компании, особено од источните и јужните региони, се преселиле во западна Украина и други побезбедни области.Унгарскиот премиер Виктор Орбан е скептичен во однос на западната воена помош за Украина и за разлика од другите членки на НАТО и ЕУ, одржува блиски односи со рускиот претседател Владимир Путин.

Свет | пред 1 месец

Американскиот претседател го охрабрува Киев: Украина може да ја врати целата територија

Претседателот на САД, Доналд Трамп, изјави дека Русија речиси и не остварила територијални добивки во последните напади врз Украина, иако потрошила огромни средства и претрпела големи загуби.Со сето тоа интензивно бомбардирање во последните две недели, тие освоиле речиси ништо, изјави Трамп за новинарите во Белата куќа за време на состанокот со турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоган.Нема да го наречам никого „хартиен тигар“ но Русија потроши милиони и милиони долари на бомби, ракети, муниција и – животи, нивните животи – а освоиле речиси ништо“, додаде тој.Изјавите на Трамп ја потенцираат неговата промена на реториката за војната во Украина. Неговите обиди за посредување меѓу Киев и Москва засега не донеле резултати, додека Кремљ одбива повици за прекин на огнот и продолжува со воздушни напади врз украинските градови.Претседателот на САД истакна дека е „срамота“ што Русија продолжува да убива толку многу луѓе и додаде: „Путин треба да запре“. Русија моментално држи околу 20 проценти од украинската територија – Крим, делови од Донбас заземени во 2014 година и области освоени по почетокот на инвазијата во 2022 година.Од тогаш, руските сили напредуваат бавно. Според податоците на мониторинг-организацијата од август, од ноември 2022 година освоиле 5.842 квадратни километри, што претставува помалку од 1 процент од украинската територија.Во пролетта и летото 2025 година, Москва покрена нови офанзиви на истокот и североистокот на Украина, со фокус на Покровск во Донецка област.Она што Трамп го оценува, потсетува на неговите минати изјави во Њујорк, по средбата со Володимир Зеленски на Генералното собрание на ОН на 23 септември. Тогаш тој рече дека Украина „има можност да се бори и да победи, да ја врати целата земја во нејзиниот изворен облик“ – со поддршка од Европа.Говорејќи пред Ердоган, Трамп рече дека би сакал Турција да престане да купува руска нафта и повтори повик Европа да престане со увоз на руски енергенти. Тој додаде дека Ердоган може да има „големо влијание“ врз војната, бидејќи го почитуваат и Москва и Киев.Додека Киев и некои европски лидери ја поздравија Трамповата промена на реториката, други тоа го гледаат како сигнал дека Белата куќа сака да го намали ангажманот и да префрли поголема одговорност за војната на Европа.Промената доаѓа во момент на растечки тензии меѓу НАТО и Русија, откако сојузниците ја обвинија Москва дека руските дронови и авиони повторно влегуваат во нивниот воздушен простор. Трамп на тоа порача дека земјите на НАТО треба да ги соборуваат руските летала кои им ги нарушуваат границите – што многу источни членки на сојузот го примија со одобрување.

Свет | пред 1 месец

Полска ќе обарува руски дронови над Украина без одобрение од НАТО

Полска се подготвува да го промени законот за воени мисии во странство, со цел нејзината армија да може да обарува руски летала, како дронови, над Украина без претходно одобрение од НАТО или Европската унија, јавува полската „Gazeta Wyborcza“.Накратко, Министерството за одбрана го поднело нацрт-законот уште во јуни, а се очекува тој да помине брзо низ парламентарната процедура.Според стариот закон, претседателот можел на барање на Владата да одобри испраќање војници во странство во случаи на вооружени конфликти, мировни мисии, борба против тероризам или евакуации. Но, ден пред руската инвазија во 2022 година, тогашната влада на партијата Право и правда (PiS) го променила законот така што за вакви операции било потребно одобрение од НАТО, ЕУ и земјата-домаќин.Подоцна, парламентарната комисија за истражување на руското влијание ја критикувала таа одлука, оценувајќи дека Варшава на тој начин го загубила правото на самостојно дејствување против дронови кои влегуваат од Украина или Белорусија.Сегашната владејачка коалиција планира да ги укине тие ограничувања и на армијата да овозможи поголема флексибилност во одговор на закани, според принципот „прво пукај, потоа прашувај“, објавува „Gazeta Wyborcza“.Промената доаѓа откако полската армија претходно во септември првпат обори сомнителни руски дронови кои влегле во нејзиниот воздушен простор – што беше и прв случај една членка на НАТО да обори руски летала за време на војната во Украина.

Свет | пред 1 месец

Трамп ја менува реториката за Украина, Европа загрижена

Американскиот претседател Доналд Трамп ја промени својата реторика кон Украина, предизвикувајќи загриженост кај европските лидери. Тие стравуваат дека неговите изјави имаат за цел да им постават невозможна задача, со што Трамп би можел да ја префрли вината врз Вашингтон доколку Киев не успее во војната или остане без средства.По месеци на притисок врз Украина да преговара со Москва и да се откаже од окупираните територии, Трамп во вторник ги изненади европските престолнини. На социјалните мрежи изјави дека Киев може да „се бори и победи“ на целата своја територија „со помош на ЕУ“.Иако новиот став на Трамп беше поздравен во некои кругови, повеќе европски лидери заклучиле дека тие сега ја преземаат одговорноста за одбраната на Украина со очекувања кои тешко можат да се исполнат.Полскиот премиер Доналд Туск предупреди дека „изненадувачкиот оптимизам“ на Трамп прикрива ветување за намалена американска ангажираност и префрлување на одговорноста за завршување на војната врз Европа. Туск додаде дека е подобро да се соочиме со вистината отколку да живееме во илузии. Европските лидери велат дека Трамп „гради излезна рампа“ за да може да ја обвини Европа доколку му биде потребно.Професорот за меѓународни односи Карло Масала од Универзитетот Бундесвер во Минхен смета дека Трамп сака да избегне оваа војна да стане „негова војна“, а не само „војна на Бајден“. Еден европски функционер, изјавата на Трамп „Среќно на сите!“ ја протолкува како порака за префрлување на одговорноста, додека друг едноставно рече: „Сите гледаат дека се повлекува.“Францускиот претседател Емануел Макрон, по средбата со Трамп во Њујорк, даде пооптимистички тон, опишувајќи ја како „многу коректна“. Тој истакна дека целосната поддршка на Украина би ја ослабнала руската економија и би создала можност за подобра иднина. Сепак, европските службеници заклучуваат дека Трамп повеќе не е сигурен сојузник за ЕУ.Туск, поради инцидентите со руски дронови во полскиот воздушен простор, побара поголема поддршка од НАТО. Тој истакна дека Полска е подготвена да ги уништува летечките објекти што ќе го нарушат нејзиниот територијален интегритет и побара „100-процентна сигурност“ од сојузниците. На прашањето дали НАТО земјите треба да бидат подготвени да ги соборат руските авиони, Трамп одговори потврдно.Трамповиот тон кон војната се промени откако се врати во Белата куќа во јануари. По конфликтите со украинскиот претседател Володимир Зеленски во февруари, тој го ублажи својот пристап и го нарече украинскиот лидер „храбар човек“. Првиот заменик министер за надворешни работи на Украина, Сергиј Кислица, истакна дека изјавите на Трамп не биле емоционален испад, туку резултат на долги и сложени дискусии со Украина, европските партнери и американските официјални лица.Кислица не се согласува дека Трамп се повлекува и поставува невозможни услови. Тој смета дека Трамп изнел силна порака дека Европа може и треба да стори повеќе, посочувајќи на земјите од ЕУ кои сè уште купуваат руска нафта и гас.Во последниве недели Трамп се фокусира на рускиот извоз на енергенти кон Европа. Во обраќањето пред Генералното собрание на ООН, тој рече дека е подготвен да воведе „силни царини“ кои би можеле „да го запрат крвавиот конфликт“, но само ако европските земји се согласат на исти мерки. Трамп истакна дека купувањето на руски енергенти додека се бори против Русија е „срамно“.На почетокот на месецов тој повика ЕУ да воведе царини до 100 отсто за Индија и Кина, најголемите купувачи на руска енергија, што во Брисел се смета за невозможна мерка. Лијана Фикс од Советот за надворешни односи посочи дека европските олидери не веруваат дека Трамп би го следел нивниот пример и заклучи дека тој не е доверлив во тоа прашање.

Свет | пред 1 месец

Пат кон независност: Зошто Норвешка остана надвор од ЕУ?

Норвешка уште во 1972 година доби можност да стане дел од тогашната Европска економска заедница, подоцна Европска унија. Иако сите нејзини соседи се приклучија или беа на пат кон Унијата, норвешките граѓани на референдум одлучија спротивно и ја одбија оваа понуда.Земјата својата независност ја избори во 1905 година, откако по децении тензии се одвои од Шведска. Во текот на 20. век Норвешка вложуваше во економски и дипломатски развој за да стане конкурентна на европската сцена. Втората светска војна го прекина тој процес, бидејќи земјата беше окупирана, но по војната веднаш се приклучи кон НАТО со цел да се заштити од идни закани.Домашната политика се насочи кон изградба на силна социјална држава: отворање болници и училишта, намалување на сиромаштијата и поттикнување на економијата преку модернизација на услугите.Откритието на нафтата во 1969 година во норвешките води ја трансформираше економијата. Од земја што зависеше од рибарството, Норвешка брзо се претвори во индустриска сила. Со приходите од нафтата, државата финансираше големи развојни проекти и се појави идејата дека членството во Европската заедница може дополнително да ја зајакне економијата.Сепак, на референдумот од 25 септември 1972 година, 53,5 проценти од гласачите го одбија приклучувањето. Главните причини беа стравот дека Унијата ќе го загрози традиционалното рибарство и земјоделство, како и желбата да се зачува „норвешката посебност и начин на живот“.И покрај нов обид во 1992 година, резултатот беше ист. Денес, според официјални податоци, околу 70 проценти од Норвежаните се изјаснуваат против членство во ЕУ, што ја потврдува нивната долгорочна определба да останат надвор од Унијата.

Свет | пред 1 месец

По израелскиот напад врз Катар, се заоструваат повиците за „исламски НАТО“

Првиот израелски напад врз една заливска држава предизвика силни потреси во арапската одбранбена политика, со сè погласни повици за регионална соработка и заедничка одбрана. Некои политичари дури бараат формирање на „исламски НАТО“, пренесува Deutsche Welle.На 9 септември, израелски борбени авиони лансираа балистички ракети врз Катар во операцијата „Over the horizon“. Целта биле припадници на Хамас кои се сретнале во луксузна населба во Доха за разговори околу прекин на огнот во Газа. Во нападот загинале шест лица, иако според извештаите тие не биле директна цел на Израел.Катар не можел ефикасно да се одбрани, и покрај тоа што таму се наоѓа најголемата американска база во регионот и државата има статус на „главен сојузник надвор од НАТО“. Нападот го разниша довербата на земјите од Персискиот Залив во американската заштита и ги поттикна на барање поголема стратешка автономија.На итниот самит организиран од Арапската лига и Организацијата за исламска соработка, Египет предложи создавање заеднички сили по модел на НАТО. Премиерот на Ирак, Мохамед Шиа ал-Судани, повика на колективен пристап кон регионалната безбедност, а шесте членки на Советот за соработка во Заливот (Бахреин, Кувајт, Оман, Катар, Саудиска Арабија и ОАЕ) најавија активирање на клаузулата за заедничка одбрана од 2000 година.Во Доха, министрите за одбрана на земјите од регионот договорија подобра размена на разузнавачки информации и воведување нов систем за предупредување од ракетни напади, како и заеднички воени вежби. Истовремено, Саудиска Арабија објави „стратегиски пакт за меѓусебна одбрана“ со Пакистан.Иако идејата за „исламски НАТО“ сè почесто се споменува, аналитичарите предупредуваат дека таков модел е нереален, бидејќи би ги обврзал земјите од Заливот на конфликти кои не се директно во нивен интерес. Наместо тоа, се разгледува форматот „6+2“, во кој би учествувале шесте членки на Советот за соработка во Заливот, заедно со Турција и Египет.Според експертите, зад сцената веќе се работи на интеграција на радарски системи, размена на податоци и подобрување на колективните капацитети за одбрана. Иако САД остануваат клучен партнер преку својата воена технологија и бази во регионот, политичкото размислување се менува: Вашингтон повеќе не се гледа како конечен гарант на безбедноста, туку како условен партнер.Регионалните лидери сè повеќе ја прифаќаат идејата дека сигурноста мора да ја градат врз сопствена одбранбена архитектура, со поширока соработка меѓу земјите од Заливот и нивните партнери.

Свет | пред 1 месец

Трамп во ОН: „Срамота е што НАТО работи со Русија, Европа оди кон пропаст“

Американскиот претседател Доналд Трамп одржа обраќање на 80. заседание на Генералното собрание на Обединетите нации во Њујорк, зборувајќи речиси четири пати подолго од предвиденото. Неговиот говор беше препознатлив по лични пораки, остри критики кон европските држави, напад врз климатската наука и обвинувања на сметка на самата организација.Трамп го отвори говорот со шега за технички проблем со телепромптерот, по што тврдеше дека под негово водство САД влегле во „златна ера“, со пониски трошоци за енергија, храна и кредити, победена инфлација и рекордни нивоа на берзата. Тој ја обвини претходната администрација на Џо Бајден за „четири години слабост, беззаконие и радикализам“.Голем дел од говорот беше посветен на Русија и Украина. Трамп ги обвини европските држави, дури и членки на НАТО, дека продолжуваат да увезуваат руска нафта и гас, додека истовремено ја поддржуваат Украина.„Финансирате војна против самите себе. Тоа е срамота“, рече тој, најавувајќи нова рунда американски царини против Москва доколку не се постигне мировен договор, но нагласувајќи дека тие мерки ќе бидат ефективни само ако и Европа ги прифати.Трамп ги нападна европските држави и поради миграциските политики, велејќи дека„Европа е преплавена од илегални имигранти какви никогаш досега не се виделе“ и дека „земјите одат кон пропаст“.Посебно се обиде да ја дискредитира климатската наука и обновливите извори на енергија, нарекувајќи ги „зелена измама“.„Ако продолжите со оваа превара, вашите држави ќе пропаднат. Климатските промени, тоа е најголемата измама направена врз светот“, изјави Трамп, наведувајќи ја Европа како пример за последици од „погрешни зелени политики“.Обраќањето заврши со предупредување дека САД ќе останат лидер во борбата против развојот на биолошко оружје, но и со нова порака кон ОН дека „празните декларации не го менуваат светот“.Трамп зборуваше речиси еден час, иако правилата на Генералното собрание предвидуваат ограничување на говорите до 15 минути. Неговиот настап го следеа бројни светски лидери, меѓу кои италијанската премиерка Џорџа Мелони, украинскиот претседател Володимир Зеленски и првата дама Меланија Трамп.

Свет | пред 1 месец

Москва: НАТО го претвора Балтикот во ризична зона за воен судир

Активностите на НАТО во Балтичкото Море ја зголемуваат тензијата и носат сериозни безбедносни ризици, предупреди рускиот амбасадор во Белгија, Денис Гончар, пренесе РИА Новости.Според него, честите и обемни воени маневри, меѓу кои и поморската вежба „Балтопс 2025“, претставуваат „исклучително опасни потези“. Гончар особено ја посочи операцијата „Балтичка стража“, во рамките на која НАТО врши инспекции на бродови под изговор за потрага по „руската флота во сенка“.Тој потсети и на 9 септември, кога Литванија најави засилено присуство на војници на границата со Русија и Белорусија како одговор на нивните заеднички маневри „Запад 2025“.Во исто време, на север, во Финска завршија големите воздушни вежби на НАТО – „Атлантик Тридент“ и „Итакаира 2025/2“. Официјалните информации велат дека сценариото вклучувало пробивање на руската воздушна одбрана. На маневрите учествуваа повеќе од 40 борбени авиони и извидувачки беспилотни летала RQ-4D Phoenix, а беа ангажирани сили од Финска, САД, Франција и Велика Британија.Рускиот дипломат нагласи дека ваквите активности на алијансата ја зголемуваат опасноста од директна конфронтација и ја поткопуваат регионалната безбедност. Москва, како што рече, внимателно ги следи настаните и задржува право да реагира на чекори што ги смета за провокација.

Свет | пред 1 месец