еу

Бугарија во трка со времето за спас на нафтените рафинерии пред стапување на сила на американските санкции

Романија и Бугарија се наоѓаат во драматична трка со времето во обид да спречат затворање на своите клучни нафтени рафинерии, откако американските санкции кон руските компании „Лукоил“ и „Роснефт“ треба да стапат на сила во текот на овој месец, пишува Politico. Одлуката на Вашингтон да ги стави двете компании на „црната листа“ предизвика вистински хаос во рамките на Европската Унија, каде што овие руски гиганти поседуваат голем број објекти и имаат силно влијание врз снабдувањето со гориво.Бугарија веќе презема вонредни мерки — парламентот во Софија усвои закон кој ѝ овозможува на владата да назначи специјален управител со широка контрола врз најголемата рафинерија во земјата, „Бургас“, која е во сопственост на „Лукоил“. Владата ќе може да преземе оперативна контрола, да ја одобри продажбата, па дури и да ја национализира рафинеријата, доколку тоа биде потребно. Паралелно, Бугарија разгледува можност да побара ослободување од санкциите.Во Романија, каде што се наоѓа рафинеријата „Петротел“, исто така под сопственост на „Лукоил“, сè уште нема донесена официјална одлука. Висок владин функционер за Politico изјавил дека Букурешт размислува да побара „продолжување на рокот на санкциите“ за да има време да подготви сопствен план. Национализацијата, според него, се разгледува само како „последна опција“.Министерот за енергетика Богдан-Груја Иван изјави дека владата е подготвена за секое сценарио, а приоритет ќе биде „зачувување на економската стабилност, но и запирање на финансирањето на Руската Федерација“. Министерството за финансии на САД, кое мора да одобри секоја продажба на санкционирани компании, како и Европската комисија, одбија да ја коментираат ситуацијата.Санкциите, освен на Бугарија и Романија, влијаат и врз други земји-членки на ЕУ. Германија доби шестмесечно ослободување за својата рафинерија „Шведт“ во сопственост на „Роснефт“, која е под државна контрола уште од 2022 година. Унгарскиот премиер Виктор Орбан, пак, отпатува во Вашингтон во обид да издејствува исклучок за увоз на руска нафта преку цевководи кон Унгарија и Словачка.Одлуката на Вашингтон доаѓа во момент кога претседателот Доналд Трамп е сè понетрпелив поради застојот во мировните преговори за Украина, а и самата Европска Унија последните месеци ја засили кампањата за намалување на енергетската зависност од Москва.Според аналитичарите, евентуално запирање на работата на рафинериите би имало драматични последици. Во Бугарија, каде што „Лукоил Бургас“ обезбедува до 80% од вкупните количини на гориво, тоа би значело дека земјата може да остане без доволни резерви до крајот на годината. Во Романија, пак, рафинеријата „Петротел“ покрива околу 20% од потребите за гориво, па евентуалното гаснење би довело до благ пораст на цените и краткотрајна нестабилност на пазарот.Дополнително, Молдавија би можела сериозно да биде погодена, бидејќи дел од извозот на гориво од Романија оди токму таму. Владата во Кишињев веќе понуди да ја купи локалната имотна на „Лукоил“ и официјално побара одложување на санкциите од Вашингтон.Сепак, експертите предупредуваат дека наоѓањето нов сопственик ќе биде исклучително тешко. Иако рафинериите се технички добро водени, малку компании се подготвени да преземат ризик поврзан со санкциите, огромните финансиски обврски и високите трошоци за осигурување и модернизација.Според проценките, вредноста на бугарската рафинерија се движи околу 1,5 милијарди долари, додека романската „Петротел“ е помалку привлечна поради долговите и потребата од значителни инвестиции.Истовремено, брзото усвојување на бугарскиот закон за заплена на имотот предизвика критики во јавноста. Опозицискиот пратеник Ивајло Мирчев предупреди дека ваквото дејствување без детална правна процедура „може да доведе до сериозни грешки и меѓународна арбитража“, при што, како што рече, „на крајот на штета ќе биде бугарскиот народ“.Аналитичарите од ЕУ сметаат дека решението треба да се координира на европско ниво, за да се спречи „Лукоил“ индиректно да ги заобиколи американските санкции. Литванскиот министер за енергетика Жигимантас Ваичјунас нагласува дека Европската комисија мора да ги провери сите потенцијални купувачи пред која било продажба, бидејќи, според него, „во овој случај, сите можности мора внимателно да се разгледаат“.

Свет | пред 5 дена

Почнува блокадата за Србија: Шведска e прва во ЕУ што ја скрати помошта поради корупција и непочитување на правото

Шведска стана првата европска земја што го ограничува финансискиот ангажман кон Србија, оценувајќи дека Белград не презема доволно чекори за борба против корупцијата и за почитување на владеењето на правото.Во соопштението на шведската влада се наведува дека дел од поддршката за државните институции ќе биде укината, а идната помош ќе биде насочена кон граѓанското општество и организациите што промовираат демократија и транспарентност.Од Стокхолм појаснуваат дека веќе подолг период ја следат ситуацијата во Србија и дека се забележува недоволна посветеност на реформите, особено во делот на почитувањето на основните слободи, меѓу кои слободата на изразување и независноста на медиумите.Шведска, како што додаваат, ќе продолжи да ги поддржува демократските процеси и невладините организации во Србија, но државните институции ќе се соочат со ограничен пристап до идните форми на меѓународна помош.Одлуката доаѓа по серијата настани што ја разнишаа српската јавност, меѓу кои и трагедијата во Нови Сад на 1 ноември 2024 година, кога при уривање на бетонски покрив на железничката станица загинаа 16 лица, меѓу кои и две деца.Овој трагичен настан прерасна во едно од најголемите протестни движења во поновата историја на Србија, а за противниците на претседателот Александар Вучиќ стана симбол на корупцијата и злоупотребите што, како што тврдат, ја следат изградбата на големите државни проекти.„Ситуацијата во Србија се движи во погрешна насока – особено кога станува збор за растечката корупција и слабеењето на владеењето на правото,“ изјави Бенџамин Дуса, министер за меѓународна соработка и надворешна трговија на Шведска.Тој додаде дека земјите не можат да очекуваат поддршка од Стокхолм доколку не спроведуваат реални реформи.„Овие промени ги воведуваме токму затоа што не гледаме напредок во областите каде што тоа најмногу е потребно,“ нагласи Дуса.Реакција од БелградСрпското Министерство за надворешни работи соопшти дека „со жалење ја примило одлуката на Шведска“, тврдејќи дека земјата постигнала „мерлив напредок во многу области“.Во реакцијата се наведува дека оценките за реформските напори треба да се засноваат на факти и реални показатели, а не на, како што наведуваат, „политички наративи или медиумски толкувања“.

Свет | пред 1 седмица

Вучиќ нуди муниција на Европа, Москва предупредува на можни последици

Српскиот лидер во интервју за германското списание „Цицеро“ објасни дека домашните залихи на муниција се големи и дека производството расте, особено кога станува збор за минофрлачки гранати. Тој посочи дека Србија може да понуди дел од таа продукција на европските пазари и дека нема да ја ограничува волјата на купувачите по понатамошната судбина на испорачаното оружје.Вучиќ истакна и дека официјална Белград останува формално воено неутрална, но нагласи дека економските интереси во одбранската индустрија доведуваат до зголемено производство и извози. Споменувајќи споредби, тој рече дека Србија произведува повеќе одредени видови муниција отколку некои западни земји.По неговата изјава стигна реакција од Москва. Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изрази загриженост и рече дека не сакаат оружјето произведено во „братска“ Србија да завршува против руски војници. Тој, истовремено, ја опиша ситуацијата во Србија како тешка поради надворешните притисоци и рече дека треба да се води сметка за проблемите со кои се соочува земјата.Аналитичари велат дека ваквата понуда ја отвора дилемата меѓу економските придобивки од одбранската индустрија и дипломатските ризици што произлегуваат од тргување со вооружување во регионот. Продажбата на муниција кон ЕУ би можела да предизвика политички реакции и да го сврти вниманието кон прашањата за контрола на дестинацијата на испораките.Во контекст на овие изјави, останува неизвесно дали и кои европски купувачи би го искористиле ваквиот потенцијален извор на муниција и какви гаранции или контролни механизми би побарале за да направат разлика помеѓу легални набавки и ризик од пренасочувања.

Свет | пред 1 седмица

Кос: Трагедијата во Нови Сад ја менува Србија и ја приближува кон европските вредности

Комесарката за проширување на Европската унија, Марта Кос, денеска по повод годишнината од падот на крошната на железничката станица во Нови Сад, изјави дека „таа трагедија ја менува Србија“.„Таа несреќа ги поттикна масите да се залагаат за одговорност, слобода на изразување и инклузивна демократија — истите вредности што ја водат Србија кон Европската унија“, порача Кос.Таа истакна дека сеќавањето на жртвите мора да биде потсетник за неопходноста од транспарентност и владеење на правото, но и доказ дека граѓанското општество во Србија има сила да бара промени.

Свет | пред 1 седмица

ЕУ со нов пакет санкции против Русија и 140 милијарди евра заем за Украина

Европските лидери се подготвуваат во Брисел да ја потврдат поддршката за Украина, само неколку дена по турбулентниот развој на настаните околу најавениот, а потоа и откажан самит меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот лидер Владимир Путин.Според дипломатски извори, претседателот Володимир Зеленски ќе присуствува на средбата на врвот на Европската унија, каде што ќе добие уверување дека Киев може да смета на политичка и финансиска поддршка од Европа.Една од клучните точки на состанокот ќе биде планот за користење на замрзнатата руска имот во Европа за т.н. „репарациски заем“ на Украина во износ од 140 милијарди евра. Средствата би потекнувале од замрзнатите депозити на Руската централна банка што се чуваат во белгискиот финансиски депозитар „Euroclear“.Планот предвидува парите да се искористат за покривање на буџетските и воените потреби на Украина во 2026 и 2027 година, но неколку членки на ЕУ изразија резерви околу правните и финансиските ризици. Белгија, која ги држи средствата, предупреди дека ваквиот потег би можел да се толкува како незаконско одземање имот, што Русија веќе го најави како причина за можни одмазднички мерки.Истовремено, европските влади се поделени околу тоа како ќе се користат средствата — дел од земјите бараат тие целосно да се насочат кон воена помош за Киев, додека други сметаат дека дел од средствата треба да бидат пренаменети за општа буџетска поддршка и економско закрепнување.Европската комисија предложила компромис: најголемиот дел од заемот да се потроши на европско и украинско оружје, а помал дел на буџетска поддршка што Украина би можела да ја користи и за набавка на опрема од партнери надвор од Европа.Во меѓувреме, земјите-членки на ЕУ го одобрија 19-тиот пакет санкции против Русија, кој предвидува забрана за увоз на руски течен природен гас од јануари 2027 година, ограничувања за таканаречената „сенковита флота“ на танкери, како и мерки против две независни кинески рафинерии кои ѝ помагаат на Москва да ги заобиколи санкциите.Европските лидери, според дипломатите во Брисел, сакаат преку овој самит да испратат јасна порака дека Украина останува во срцето на европската политика, без разлика на американските колебања и глобалните политички притисоци.

Свет | пред 3 седмици

Европските лидери ја поддржаа иницијативата на Трамп за запирање на војната во Украина – Русија останува непопустлива

Високи претставници од Велика Британија, Франција, Германија, Украина и Европската унија денеска издадоа заедничка изјава во која ја изразуваат својата поддршка за напорите на американскиот претседател Доналд Трамп за ставање крај на војната во Украина, јавува Reuters.„Цврсто го поддржуваме ставот на претседателот Трамп дека борбите треба веднаш да престанат и дека тековната линија на фронтот треба да биде основа за преговори“, се наведува во изјавата на британската влада.Во документот се додава дека ќе биде засилен притисокот врз руската економија и одбранбената индустрија, сè додека „Владимир Путин не покаже подготвеност за мир“, како и дека се развиваат мерки за користење на „целата вредност на замрзнатата руска државна имовина за поддршка на Украина“.Предлогот за замрзнување на конфликтот долж постојните линии на бојното поле би претставувал значителен отстап за Украина, која инсистира на враќање на целата територија окупирана од Русија од 2014 година, вклучително и Крим.Американскиот претседател Доналд Трамп минатата недела изјави дека е отворен за компромис и дека замрзнување на фронтот би можело да биде прв чекор кон мировен договор. Тој дури најави можен самит со рускиот претседател Владимир Путин во Будимпешта, иако подготовките за тој состанок се одложени.Руската страна остро реагираше на изјавите од Западот. Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изјави дека „ставот на Русија останува непроменет“ и дека Москва не прифаќа замрзнување на конфликтот во сегашна форма.„Ова прашање е повеќепати покренувано во рамки на руско-американските контакти, и нашиот одговор секогаш бил ист – добро познат на сите“, рече Песков, кој ја минимизираше тежината на најавите од Вашингтон, нарекувајќи ги „новински извештаи“.Според Москва, прекинот на огнот би ѝ овозможил на Украина да се прегрупира и повторно да се вооружи, па затоа Русија инсистира на директни преговори за целосен мировен договор, но под услов да добие дополнителни територии под своја контрола.Иако Трамп минатата недела најави дека високите советници на САД и Русија ќе се сретнат, планираниот состанок меѓу американскиот државен секретар Марко Рубио и рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров е одложен, потврдија извори од Белата куќа за CNN.Причината не е официјално наведена, но според дипломатски извори, две страни имаат различни визии за крајот на руската инвазија. Засега не е познато дали одложувањето ќе влијае на најавениот самит меѓу Трамп и Путин во Будимпешта.

Свет | пред 3 седмици

Уставни измени по изборите, eвропратеникот Томас Вајц: Македонија покажува напредок, но без уставни измени нема почеток со ЕУ

Македонската Влада постепено ги спроведува обврските поврзани со малцинствата, безбедноста и инфраструктурните проекти, но земјата сè уште нема направено вистински пробив на европскиот пат, оцени известувачот на Европскиот парламент за Северна Македонија, австрискиот европратеник Томас Вајц.„Северна Македонија и понатаму е блокирана од Бугарија. За жал, прашањата поврзани со идентитетот го кочат напредокот на земјата“, изјави Вајц за Европската новинска редакција (ЕНР), дел од која е и МИА.Тој изрази надеж дека по локалните избори ќе бидат усвоени уставните измени за внесување на бугарската заедница во Уставот, што, како што рече, ќе го отвори патот за вистинско започнување на преговорите со Европската Унија.„Македонија е формално дел од пристапниот процес, но реално преговорите сè уште не се почнати. Тоа мора да се случи наскоро, за земјата да остане на вистинскиот пат“, порача Вајц.Западен Балкан – различна динамика на напредокГоворејќи за останатите земји од регионот, Вајц оцени дека Црна Гора би можела да стане 28. членка на Унијата до 2029 година, поради брзите реформи, додека Албанија, според него, бележи напредок и во борбата против корупцијата и во владеењето на правото.За Босна и Херцеговина, европратеникот оцени дека земјата се соочува со „длабока политичка нестабилност и недостиг од модерна граѓанска држава“.Во однос на Србија и Косово, Вајц истакна дека двете страни мора меѓусебно да се признаат за да продолжат на европскиот пат.„Проблемот на Србија не е само Косово, туку и назадувањето во демократијата, медиумските слободи и независноста на судството. Србија стана заробена држава, во која институциите се под контрола на партијата на претседателот Александар Вучиќ“, изјави Вајц.Тој додаде дека се сомнева во искрената намера на српската влада за влез во ЕУ.„Ако сакаме да го интегрираме регионот, мора да разговараме со српскиот народ, но не сум сигурен дека владата на Вучиќ навистина сака членство. Тој седи не само на две, туку на најмалку три столчиња – меѓу Кина, Русија, ЕУ и неговиот проект ‘српски свет’“, изјави Вајц.

Македонија | пред 3 седмици

Грлиќ Радман: На состанокот меѓу Трамп и Путин треба да учествуваат и Украина и ЕУ

Хрватска смета дека не може да има договор за Украина без Украина, и дека на најавениот состанок меѓу американскиот и рускиот претседател треба да учествуваат и украински претставници, како и претставници на земјите членки на ЕУ, изјави денеска министерот за надворешни работи, Гордан Грлиќ Радман.„Ги поздравуваме напорите на американскиот претседател Доналд Трамп за постигнување решение. Секако, треба да се искористи состанокот што треба да се одржи и сметаме дека тој состанок треба да се одржи со украински претставници, како и со претставници на државите членки на ЕУ“, изјави Грлиќ Радман, кој денеска учествуваше на состанокот на министрите за надворешни работи на земјите членки на ЕУ во Луксембург.„Го поддржуваме секој напор за праведен мир“Тој додаде дека официјален Загреб го поддржува секој напор кој оди во насока на постигнување „праведен мир, што значи почитување на територијалниот интегритет и суверенитетот на Украина“.Сличен став изнесе и високата претставничка на ЕУ за надворешна и безбедносна политика, Каја Калас.„Се обидуваме да ги увериме нашите сојузници низ целиот свет дека ништо не може да произлезе од тие состаноци ако во нив не учествуваат Украина или Европа“, изјави Калас на прес-конференција.Таа додаде дека смета оти претседателот Трамп „искрено се обидува да го заврши војната“ и дека тоа го сакаат сите – освен Русија.„Не треба да дозволиме да ни се одвлекува вниманието, суштината е во тоа што мора да ја натераме Русија да посака мир“, рече Калас.

Свет | пред 3 седмици

Урсула фон дер Лајен по средбата со Мицкоски: Уставните промени се последниот чекор, топката за во ЕУ е кај вас

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, по средбата со премиерот Христијан Мицкоски во Брисел, порача дека Европската унија целосно ја поддржува Македонија на нејзиниот пат кон членство, но и дека последниот предуслов за отворање на преговорите е усвојувањето на уставните измени.„Целосно стоиме зад Северна Македонија на нејзиниот европски пат. Можете да сметате на нас. Следниот и единствен чекор пред отворањето на преговорите е јасен – треба да ја направите договорената уставна промена. Топката е кај вас. ЕУ е подготвена“, напиша Фон дер Лајен на социјалната мрежа Х по средбата.Претседателката на Европската комисија истакна дека, додека се чека на политичкиот исчекор од Скопје, Унијата веќе ги приближува граѓаните на Македонија кон европскиот пазар и технологии.„Во меѓувреме, го приближуваме вашиот народ кон нас. Тоа е суштината на Планот за раст! Отвораме AI Factory антена во Скопје, ја вклучуваме земјата во Европската зона за единствени плаќања, и исплаќаме **16 милиони евра благодарение на спроведените реформи“, напиша фон дер Лајен.

Македонија | пред 4 седмици

Систем за влез/излез од ЕУ: За што сè треба да се подготват патниците

Министерството за внатрешни работи ја информира јавноста дека почнувајќи од 12 октомври 2025 година, Европската Унија ќе започне со постепено воведување на Системот за влез/излез (EES), кој ќе биде целосно имплементиран до април 2026 година.Овој нов дигитален систем претставува една од најзначајните реформи во областа на граничното управување на ЕУ, заменувајќи го досегашното ставање печати во пасошите со електронска евиденција на биометриски податоци (фотографија и отпечатоци од прсти), како и точни записи за датумите на влез и излез.За кого важи системот?EES се однесува на сите државјани од земји кои не се членки на Европската Унија или Шенген зоната и кои патуваат за краток престој (до 90 дена во рамки на 180 дена). Тоа ги опфаќа:патниците кои се ослободени од виза за влез во ЕУ,патниците кои поседуваат виза за краток престој.Граѓаните на земјите-членки на ЕУ и на Шенген зоната не подлежат на новиот систем.Земји каде ќе се применува EESСистемот ќе биде активен на сите надворешни гранични премини на 29 земји, меѓу кои се: Грција, Бугарија, Австрија, Германија, Франција, Италија, Шпанија, Шведска, како и Исланд, Норвешка, Швајцарија и Лихтенштајн.Кои се целите на воведувањето?Со EES, Европската Унија има за цел:да ја зголеми безбедноста на граѓаните, преку подобро откривање на фалсификувани документи и идентитетски измами,да ја подобри борбата против криминалот, тероризмот и нелегалната миграција,да го олесни патувањето преку побрзи и поефикасни гранични проверки,да обезбеди прецизна дигитална евиденција за времетраењето на престојот, елиминирајќи можни недоразбирања кои порано настануваа со рачните печати.Како ќе функционира системот?При првото патување по воведувањето на системот, патниците ќе поминат низ целосен процес на регистрација кој вклучува фотографирање, скенирање на отпечатоци од прсти и внесување на податоци од пасошот. За да се олесни процедурата, на граничните премини ќе има и пунктови за самопослужување, а можно е и претходно предрегистрирање преку мобилни апликации.При следните патувања, контролата ќе биде значително побрза бидејќи податоците веќе ќе бидат складирани во системот и ќе се врши само нивна проверка.Период на транзицијаВо периодот од октомври 2025 до април 2026 системот ќе се воведува по фази. Тоа значи дека дел од патниците сè уште ќе добиваат печат во пасошите, додека постепено сите гранични премини не преминат на целосна дигитална евиденција. Од 10 април 2026 година, печатите во пасошите целосно ќе бидат заменети со електронски записи.Заштита на личните податоциСите податоци ќе се обработуваат и чуваат согласно строгите стандарди на Европската Унија и Општата регулатива за заштита на податоци (GDPR). Со тоа се гарантира целосна заштита на приватноста и транспарентна употреба на собраните информации.Апел до граѓанитеМинистерството за внатрешни работи апелира до сите граѓани на Република Северна Македонија кои планираат патувања во земјите на Шенген зоната да се информираат за новите правила и постапки, со цел нивните патувања да бидат навремени, безбедни и без непотребни доцнења.

Македонија | пред 1 месец

ЕУ повторно воведе санкции против Иран по одлуката на ОН

Европската унија денеска потврди дека повторно воведува санкции против Иран, по одлуката на Обединетите нации, на фоне на несогласувањата меѓу Западот и Техеран околу иранската нуклеарна програма.Според соопштението на Советот на министри на ЕУ, блокот од 27 држави „повторно воведува низа рестриктивни мерки во врска со иранските активности за пролиферација на нуклеарно оружје“. Одлуката е усогласена со повторното активирање на санкциите кон Иран што во саботата навечер го донесе Советот за безбедност на ОН.Мерките се насочени кон компании, организации и поединци кои директно или индиректно придонесуваат за иранската нуклеарна програма или за развој на балистички ракети – преку обезбедување опрема, знаење или финансирање. Европскиот пакет ги опфаќа санкциите на ОН, но и дополнителни чекори, меѓу кои замрзнување на средствата на Централната банка на Иран и повеќе трговски и економски ограничувања.Иран го осуди враќањето на санкциите како „неоправдано“, а заедно со Русија и Кина го смета потегот за незаконит.Бидејќи не беше постигнат договор со Техеран, стапи во сила механизмот за автоматско враќање на санкциите („snapback“), кој на 28 август го активираше групата Е3 (Германија, Франција и Обединетото Кралство). Со тоа повторно важат одредбите што беа суспендирани со нуклеарниот договор од 2015 година, познат како Заеднички сеопфатен акциски план (JCPOA).Е3 систематски предупредува дека Иран збогатува ураниум на нивоа далеку над потребите за цивилни цели. Според европски експерти, Иран во моментов располага со околу 450 килограми ураниум збогатен на 60 отсто и се приближува кон 90 отсто – прагот што би овозможил производство на осум до десет нуклеарни бомби.

Свет | пред 1 месец

Дронови во близина на воени бази: НАТО и ЕУ преземаат мерки

НАТО најави зајакнување на својата мисија во Балтичкото Море, откако данските вооружени сили соопштија дека биле забележани неидентификувани беспилотни летала во близина на воените инсталации во земјата. Инцидентите следуваат по неколку упади на дронови во близина на аеродроми и критична инфраструктура оваа недела, при што аеродромот во Копенхаген беше затворен неколку часа во понеделникот навечер, а привремено беа затворени и пет помали дански цивилни и воени аеродроми.НАТО соопшти дека ќе спроведе засилена контрола со нови средства во регионот на Балтичкото Море, кои вклучуваат разузнавачки, надзорни и извидувачки платформи, како и најмалку една фрегата за противвоздушна одбрана. Овие мерки ќе ја подобрат мисијата „Балтичка стража“, која е воспоставена како одговор на инцидентите со оштетување на далноводи, телекомуникациски врски и гасоводи на дното на Балтичкото Море.Данската јавна телевизија ДР објави дека дронови летале во и надвор од оградата на воздухопловната база Каруп во петокот вечерта. Базата ги сместува сите хеликоптери на данските вооружени сили и делови од одбранбената команда. Во Норвешка, најмалку два дрона биле забележани околу еден час во забранета зона во близина на Орланд, главната база за борбените авиони Ф-35 и клучна база на НАТО. Беспилотно летало било забележано и над северната германска покраина Шлезвиг-Холштајн.Германскиот министер за внатрешни работи, Александер Добринт, оцени дека заканата од беспилотни летала е „висока“ и дека владата размислува да им дозволи на вооружените сили да соборуваат дронови под одредени услови.Она на што сме сведоци е трка во вооружување – трка помеѓу заканите со дронови и одбраната од дронови. Мора да се подготвиме за ова, рече Добринт.Министрите за одбрана од 10 земји на ЕУ се согласија да ја зајакнат источната одбрана со таканаречен „ѕид од дронови“ за да ја одвратат Русија, која е главниот осомничен за неодамнешните упади. Данската премиерка Мете Фредериксен изјави дека Русија претставува главна закана за безбедноста на Европа.Данскиот министер за одбрана, Троелс Лунд Поулсен, оцени дека летовите се „дело на професионален актер“, додека министерот за правда Петер Хумелгард рече дека целта на нападите е „да се шири страв, да се создаде поделба и да нè исплаши“. Москва негираше дека го нарушила воздушниот простор на НАТО, нарекувајќи ја реакцијата на ЕУ „хистерија“ и предупреди дека мерките како „ѕидот од дронови“ ќе доведат до „зголемување на воените и политичките тензии на континентот“.

Свет | пред 1 месец

Унгарскиот министер тврди дека Зеленски го „губи разумот“

Унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто, во петок изјави дека украинскиот претседател Володимир Зеленски „почнува да го губи разумот“ откако Зеленски рече дека извиднички беспилотни летала, кои ја нарушиле украинската воздушна граница, веројатно припаѓаат на Унгарија.Претседателот Володимир Зеленски почнува да го губи разумот поради својот непријателски став кон Унгарија, напиша Сијарто на социјалната мрежа Facebook. Сега му се привидуваат чудовишта.Зеленски истакна дека извидничките дронови ја нарушиле украинската воздушна граница, повикувајќи се на прелиминарно воено известување според кое леталата дошле од Унгарија со цел да го испитаат индустрискиот потенцијал на граничните подрачја.Унгарија е членка на Европската унија и НАТО, две организации кои ја поддржуваат Киев во војната против Русија, но односите меѓу Киев и Будимпешта често биле напнати.По руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, голем број големи украински компании, особено од источните и јужните региони, се преселиле во западна Украина и други побезбедни области.Унгарскиот премиер Виктор Орбан е скептичен во однос на западната воена помош за Украина и за разлика од другите членки на НАТО и ЕУ, одржува блиски односи со рускиот претседател Владимир Путин.

Свет | пред 1 месец

Полска ќе обарува руски дронови над Украина без одобрение од НАТО

Полска се подготвува да го промени законот за воени мисии во странство, со цел нејзината армија да може да обарува руски летала, како дронови, над Украина без претходно одобрение од НАТО или Европската унија, јавува полската „Gazeta Wyborcza“.Накратко, Министерството за одбрана го поднело нацрт-законот уште во јуни, а се очекува тој да помине брзо низ парламентарната процедура.Според стариот закон, претседателот можел на барање на Владата да одобри испраќање војници во странство во случаи на вооружени конфликти, мировни мисии, борба против тероризам или евакуации. Но, ден пред руската инвазија во 2022 година, тогашната влада на партијата Право и правда (PiS) го променила законот така што за вакви операции било потребно одобрение од НАТО, ЕУ и земјата-домаќин.Подоцна, парламентарната комисија за истражување на руското влијание ја критикувала таа одлука, оценувајќи дека Варшава на тој начин го загубила правото на самостојно дејствување против дронови кои влегуваат од Украина или Белорусија.Сегашната владејачка коалиција планира да ги укине тие ограничувања и на армијата да овозможи поголема флексибилност во одговор на закани, според принципот „прво пукај, потоа прашувај“, објавува „Gazeta Wyborcza“.Промената доаѓа откако полската армија претходно во септември првпат обори сомнителни руски дронови кои влегле во нејзиниот воздушен простор – што беше и прв случај една членка на НАТО да обори руски летала за време на војната во Украина.

Свет | пред 1 месец

Трамп ја менува реториката за Украина, Европа загрижена

Американскиот претседател Доналд Трамп ја промени својата реторика кон Украина, предизвикувајќи загриженост кај европските лидери. Тие стравуваат дека неговите изјави имаат за цел да им постават невозможна задача, со што Трамп би можел да ја префрли вината врз Вашингтон доколку Киев не успее во војната или остане без средства.По месеци на притисок врз Украина да преговара со Москва и да се откаже од окупираните територии, Трамп во вторник ги изненади европските престолнини. На социјалните мрежи изјави дека Киев може да „се бори и победи“ на целата своја територија „со помош на ЕУ“.Иако новиот став на Трамп беше поздравен во некои кругови, повеќе европски лидери заклучиле дека тие сега ја преземаат одговорноста за одбраната на Украина со очекувања кои тешко можат да се исполнат.Полскиот премиер Доналд Туск предупреди дека „изненадувачкиот оптимизам“ на Трамп прикрива ветување за намалена американска ангажираност и префрлување на одговорноста за завршување на војната врз Европа. Туск додаде дека е подобро да се соочиме со вистината отколку да живееме во илузии. Европските лидери велат дека Трамп „гради излезна рампа“ за да може да ја обвини Европа доколку му биде потребно.Професорот за меѓународни односи Карло Масала од Универзитетот Бундесвер во Минхен смета дека Трамп сака да избегне оваа војна да стане „негова војна“, а не само „војна на Бајден“. Еден европски функционер, изјавата на Трамп „Среќно на сите!“ ја протолкува како порака за префрлување на одговорноста, додека друг едноставно рече: „Сите гледаат дека се повлекува.“Францускиот претседател Емануел Макрон, по средбата со Трамп во Њујорк, даде пооптимистички тон, опишувајќи ја како „многу коректна“. Тој истакна дека целосната поддршка на Украина би ја ослабнала руската економија и би создала можност за подобра иднина. Сепак, европските службеници заклучуваат дека Трамп повеќе не е сигурен сојузник за ЕУ.Туск, поради инцидентите со руски дронови во полскиот воздушен простор, побара поголема поддршка од НАТО. Тој истакна дека Полска е подготвена да ги уништува летечките објекти што ќе го нарушат нејзиниот територијален интегритет и побара „100-процентна сигурност“ од сојузниците. На прашањето дали НАТО земјите треба да бидат подготвени да ги соборат руските авиони, Трамп одговори потврдно.Трамповиот тон кон војната се промени откако се врати во Белата куќа во јануари. По конфликтите со украинскиот претседател Володимир Зеленски во февруари, тој го ублажи својот пристап и го нарече украинскиот лидер „храбар човек“. Првиот заменик министер за надворешни работи на Украина, Сергиј Кислица, истакна дека изјавите на Трамп не биле емоционален испад, туку резултат на долги и сложени дискусии со Украина, европските партнери и американските официјални лица.Кислица не се согласува дека Трамп се повлекува и поставува невозможни услови. Тој смета дека Трамп изнел силна порака дека Европа може и треба да стори повеќе, посочувајќи на земјите од ЕУ кои сè уште купуваат руска нафта и гас.Во последниве недели Трамп се фокусира на рускиот извоз на енергенти кон Европа. Во обраќањето пред Генералното собрание на ООН, тој рече дека е подготвен да воведе „силни царини“ кои би можеле „да го запрат крвавиот конфликт“, но само ако европските земји се согласат на исти мерки. Трамп истакна дека купувањето на руски енергенти додека се бори против Русија е „срамно“.На почетокот на месецов тој повика ЕУ да воведе царини до 100 отсто за Индија и Кина, најголемите купувачи на руска енергија, што во Брисел се смета за невозможна мерка. Лијана Фикс од Советот за надворешни односи посочи дека европските олидери не веруваат дека Трамп би го следел нивниот пример и заклучи дека тој не е доверлив во тоа прашање.

Свет | пред 1 месец