здравје

Научниците „го замрзнаа“ мозокот во моментот на мисла: Револуционерна техника може да ја отклучи тајната на Паркинсоновата болест

Научници развија револуционерна метода која овозможува мозочните клетки да се „замрзнат“ во самиот момент кога испраќаат сигнал, отворајќи целосно нов прозорец за проучување на процеси кои досега биле пребрзи за набљудување. Техниката, наречена „zap-and-freeze“, може да донесе клучни сознанија за невролошки заболувања како Паркинсоновата болест, каде што клеточната комуникација е нарушена, објавува Science Alert.Методата вклучува примена на краток електричен импулс врз мозочното ткиво, по што клетките се замрзнуваат под висок притисок во рок од само неколку милисекунди. Тим од Медицинскиот факултет на Универзитетот „Џонс Хопкинс“ во САД ја тестирал техниката на мозочно ткиво од глувци и од луѓе, при што биле откриени досега невидени детали за функционирањето на синапсите – клучните врски преку кои комуницираат невроните.Истражувањето дало нови сознанија за везикулите, микроскопски „меурчиња“ кои пренесуваат хемиски пораки меѓу невроните и се основа за процеси како учење и меморија. Научниците особено се фокусирале на ендоцитозата – процесот со кој искористените везикули се рециклираат за да се создадат нови. Откриени се докази за таканаречена ултрабрза ендоцитоза, која се одвива за помалку од 100 милисекунди, и тоа и кај глувци и кај луѓе. Во овој процес како клучен фактор е идентификуван протеинот dynamin1xA.Фактот што овие механизми се потврдени и во човечко мозочно ткиво претставува значаен чекор напред. Резултатите покажуваат речиси целосна совпадливост меѓу животинските и човечките примероци, што дополнително ја потврдува вредноста на глувците како модел за проучување на човечкиот мозок.„Нашите наоди укажуваат дека молекуларниот механизам на ултрабрзата ендоцитоза е зачуван и кај глувците и кај луѓето“, вели клеточниот биолог Шигеки Ватанабе од Универзитетот „Џонс Хопкинс“.Кога станува збор за Паркинсоновата болест, подеталното разбирање на тоа како синапсите и везикулите функционираат може да помогне да се утврди што точно тргнува наопаку. Познато е дека со напредувањето на болеста доаѓа до умирање на неврони, а научниците сѐ повеќе веруваат дека ова е директно поврзано со нарушената работа на синапсите.Следниот чекор за истражувачите е анализа на мозочно ткиво од пациенти со Паркинсонова болест кои веќе биле подложени на инвазивни неврохируршки зафати. Таквите примероци би можеле да покажат како активноста на везикулите се разликува во мозоци погодени од болеста.Со оглед на тоа што Паркинсоновата болест погодува милиони луѓе ширум светот, а бројот на заболени се очекува да расте, техники како „zap-and-freeze“ би можеле да станат клучна алатка за мапирање на мозочната активност на најситно ниво. Истражувањето е објавено во научното списание Neuron.

Магазин | пред 1 седмица

Револуција во медицината: Новата генска терапија носи ремисија кај неизлечив рак на крв

Терапија која до неодамна се сметаше за научна фантастика успеа да го преобрати текот на некои од најагресивните и дотогаш неизлечиви форми на рак на крвта, објавија лекарите. Овој пионерски третман се заснова на прецизно уредување на ДНК во белите крвни зрнца, трансформирајќи ги во „жив лек“ што директно ги напаѓа канцерогените клетки, јавува BBC.Првата пациентка, девојче лекувано во 2022 година, и денес е без знаци на болест и планира да стане научник специјализиран за рак. Во меѓувреме, со истиот третман биле опфатени уште осум деца и две возрасни лица со Т-клеточна акутна лимфобластична леукемија, а речиси две третини од пациентите (64%) постигнале ремисија. За сите нив, хемотерапијата и трансплантацијата на коскена срж веќе не давале резултат, а единствената преостаната опција била палијативна грижа.Шеснаесетгодишната Алиса Тепли од Лестер, која прва го примила ова лекување, сведочи: „Навистина мислев дека ќе умрам и дека нема да можам да пораснам и да ги правам сите работи што секое дете заслужува.“ Нејзиниот стар имунолошки систем целосно бил уништен, а потоа создаден нов. Поминала четири месеци во болница, целосно изолирана поради ризик од инфекција. Денес, ракот кај неа не е воочлив и потребни ѝ се само годишни прегледи.Како функционира „живиот лек“?Истражувачите од University College London и болницата Great Ormond Street користеле технологија наречена „уредување бази“. Базите – аденин (A), цитозин (C), гванин (G) и тимин (T) – се градивни елементи на генетскиот код. Уредувањето бази им овозможува на научниците да ја изменат структурата на една единствена база и на тој начин да ја променат генетската инструкција.Кај оваа форма на леукемија, Т-клетките кои треба да го штитат телото почнуваат неконтролирано да растат. Затоа, лекарите стартувале со здрави донорски Т-клетки и ги модифицирале низ неколку чекори:– го оневозможиле нивниот природен механизам за напаѓање, за да не го оштетат телото на пациентот;– го отстраниле протеинот CD7 кој се наоѓа на сите Т-клетки, за клетките да не се уништат меѓусебно;– создале „невидлив штит“ за да ги заштитат од хемотерапија;– ги препрограмирале да напаѓаат сè што носи CD7 – вклучително и канцерогените и преостанатите Т-клетки на пациентот.Резултатите се надежни, но ризиците остануваатСтудијата објавена во New England Journal of Medicine ги претставува резултатите од првите 11 пациенти. Девет од нив постигнале длабока ремисија која овозможила трансплантација на коскена срж. Седум пациенти се и натаму без болест – од три месеци до три години по третманот.„Пред неколку години ова ќе беше научна фантастика,“ вели професорот Васим Касим од UCL. „Третманот е длабок и тежок, но кога функционира – резултатите се извонредни.“ Најголемите ризици се инфекции во периодот кога имунолошкиот систем е уништен. Во два случаи, ракот ги изгубил CD7-ознаките и се „скрил“ од терапијата, по што повторно се појавил.„Станува збор за пациенти кои речиси немаа надеж за преживување,“ додава д-р Роберт Кјеса од Great Ormond Street.Д-р Дебора Јалоп од King’s College Hospital вели дека резултатите се „импресивни кај леукемија што претходно се сметаше за неуништлива“, а д-р Танија Декстер од организацијата Anthony Nolan оценува дека третманот нуди „нова надеж дека овие терапии ќе станат достапни за сè поголем број пациенти“.

Свет | пред 2 седмици

Германска анализа: Лековите за кашлица најчесто не делуваат – медот еднакво ефикасен

Доколку развиете кашлица што ве мачи или ве држи будни преку ноќ, не мора веднаш да посегнувате по специјални сирупи или таблети е заклучокот на германска анализа. Германската организација за заштита на потрошувачите „Стифтунг Варентест“ предупредува дека поголемиот дел од лековите за кашлица немаат доволно докажана ефикасност.Во аптеките најчесто се нудат два вида препарати: едните ја разредуваат слузта за полесно искашлување, додека другите го намалуваат надразнувањето кај сувата кашлица. Но, според анализата на германските експерти, ниту природните, ниту синтетичките лекови за потиснување на кашлицата не го поминале тестирањето.„Купувачите можат да заштедат пари на лекови за кашлица“, стои во извештајот. Тие укажуваат дека ефикасноста на овие препарати не е научно потврдена, а дел од активните состојки носат и ризици. Како пример се наведува декстрометорфанот, супстанца што во ретки случаи може да предизвика зависност или халуцинации.Поуспешно поминале лековите за искашлување, кои генерално се оценети како „прикладни, но со претпазливост“. Иако нивниот ефект е утврден, тој е оценет како умерен.Стручњаците додаваат дека не е неопходно веднаш да се купуваат препарати – медот може да помогне исто толку. Чист мед или додаден во топол чај може да го смири надразнувањето. Иако научните резултати не се конечни, ефектот е споредлив со оној на испитаните лекови, чие дејство е ограничено.

Магазин | пред 3 седмици

Билјана Ѓуроска: „Чадот од депониите директно стигнува до плацентата – и го загрозува фетусот“

Долготрајното изложување на чад од депонии може сериозно да го загрози здравјето на трудниците и развојот на фетусот, предупредува д-р Биљана Ѓурска, специјалист по хомеопатска медицина.Денеска продолжувам со Последиците од Продолжена Изложеност на чад од Депонии.Следната ризична група:Влијание кај трудниците и фетусотТрудниците се уште поосетливи, бидејќи загадувањето влијае директно врз нив и индиректно врз плодот:1. Пренос преку плацентата:- Фини честички (PM2.5) и токсични материи можат да навлезат во крвотокот и да стигнат до плацентата.-Се документирани случаи на микроскопски честички пронајдени во плацентата.2. Ризици за бременоста:- Предвремено породување.- Ниска родилна тежина.- Интраутерин заостанат раст.- Зголемен ризик од спонтани абортуси.3. Мајчино здравје:- Поголема веројатност за развој на гестациска хипертензија и прееклампсија, поради воспаление и оштетување на васкуларниот ендотел.- Зголемено оптоварување на срцето и белите дробови – особено кај жени со постоечки хронични болести (астма, хипертензија).4. Долгорочни ефекти врз детето:Децата изложени во пренатален период имаат поголем ризик од астма, алергии, нарушен когнитивен развој и метаболички болести подоцна во животот.Дополнителна информација дека чадот не е само лош мирис кој го детектираат нашите сетила:Кога депонијата е запалена, покрај класичните гасови (метан, CO₂, H₂S), се создаваат и високо токсични соединенија:Диоксини и фурани – познати канцерогени, влијаат на ендокрин систем и развој на фетусот.Полициклични ароматични јаглеводороди – канцерогени и мутагени, особено опасни за клетките во развој.Јаглерод моноксид (CO) – го намалува снабдувањето со кислород, што кај трудници води до фетална хипоксија и оштетувања на мозокот.

Скопје | пред 3 месеци

Оваа бактерија е „владетелот на нашата уста“

Клучната бактерија во нашата уста се репродуцира со надмудрување на другите микроби и доминирајќи.Тоа е Corynebacterium matruchotii, микроб кој уште се нарекува и „владетелот на нашата уста“ и обично се наоѓа во денталниот плак.Микробиологот Скот Чимилески од американската морска биолошка лабораторија предводеше тим кој набљудуваше поединечни клетки на оваа бактерија како се делат до 14 нови клетки. Овој феномен фрла светлина на тоа како овие бактерии создаваат структура која поддржува други микроби во устата.„Гребените имаат корали, шумите имаат дрвја, а забната плоча во нашите усти има коринебактериум“, вели Џесика Марк Велч, микробиолог од Институтот АДА Форсит и Американската морска биолошка лабораторија.Велч и нејзините колеги се заинтересирале за уникатната репродукција на оваа бактерија откако ја проучувале просторната организација на бактериите на плаките. Бактериите формираат шилеста структура на „ежот“ на забите, со филаменти C. matruchotii како основа.За да го истражат ова, научниците користеле временска микроскопија за да го набљудуваат растот и интеракцијата на бактериите во биофилмот. Тие откриле дека клеточната делба на C. matruchotii не е бинарна, како што е вообичаено, туку многу попродуктивна.Прво, бактеријата се издолжува на едниот крај, растејќи многу побрзо од сродните видови кои се наоѓаат на кожата или во носот. Потоа се формираат неколку ѕидови на поделба или прегради одеднаш, пред клетката да се подели на 3 до 14 ќерки клетки.Овој процес им овозможува на колониите C. matruchotii брзо да се шират, растејќи до половина милиметар дневно. Ова може да објасни зошто плаката повторно се појавува толку брзо по чистењето на забите.

Магазин | пред 1 година

Големата кашлица се враќа, регистрирани 25 нови случаи

Повторно демне опасноста од голема кашлица. Институтот за јавно здравје соопшти дека во периодот од 26 јули до 1 август 2024 година биле пријавени 25 нови случаи на голема кашлица.Најголем број се пријавени во Скопје-13, 10 случаи од Куманово и по еден случај од Битола и Тетово.Тројца од заболените се хоспитализирани.Возраста на заболените се движи од 2 месеца до 50 години, а најголем број случаи се од возрасната група од 0 до 4 години.Од ИЈЗ додаваат дека 17 од заболените се некомплетно вакцинирани, невакцинирани или имаат непознат вакцинален статус.

Македонија | пред 1 година

Нецелосно и невакцинирани деца со дитепер од понеделник не смеат во градинка

Од понеделник на градинките им е забрането да ги примаат децата кои не се се вакцинирани или се нецелосно вакцинирани со ДиТеПер вакцината, соопшти Државниот санитарен и здравствен инспекторат.Тие денеска ја добиле одлуката од министерот за здравство Илир Демири врз основа на препораките од Комисијата за заразни болести, да се извршат вонредни инспекциски надзори и да се забран8и згривање во градинка за невакцинирани деца. Инспекторите ќе ги задолжат одговорните лица во предучилишните установи да изготват список на сите невакцинирани деца, ќе им советуваат да не се примаат деца со други инфективни заболувања, како и за секое зголемено отсуство да биде известен Центарот за јавно здравје Скопје. Надлежните апелираар да се вакцинираат децата.

Македонија | пред 1 година

Младите лекари на 6 месечна пракса во вакциналните пунктови и во Итната медицинска помош

Министерството за здравство реагираше на незадоволството од младите лекари во делот за шестмесечна платена пракса.Тие ќе бидат ангажирани во вакциналните пунктови и во Итната медицинска помош при здравствените домови на територија на целата држава, соопштуваат од Министерството.„Националната комисија за имунизација во својот заклучок препорачува што побрзо вклучување на младите лекари во процесот на имунизација, односно лекарите кои извршуваат задолжителен стаж по дипломирањето да се вклучат во пребарувањето на невакцинираните деца, нивното повикување, како и евидентирање на вакцинацијата во електронскиот систем, додека пак лекарите кои извршуваат платена пракса по добивање лиценца, дополнително да се вклучат и во спроведувањето на вакцинацијата во оние вакцинални пунктови каде постои потреба од дополнителен кадар, сѐ со цел непречено спроведување на вакцинацијата, стои во соопштението на министерството.Сега се чека одговор и дтав од ДКСК поради, предизборниот период.Ова доаѓа како рескција на стотинс млади лекари по општа медицина кои со месеци чекаат да бидат повикани на шестмесечна платeна пракса, која како што велат, им следува согласно Законот за здравствена заштита после положен испит за лиценца во Лекарската комора.Младите лекари забележуваат дека иако секојдневно се зборува за недостаток и одлив на кадар, активните конкурси за вработување биле ретки.

Македонија | пред 1 година

Нова студија покажа дека два евтини суплементи можат да ја подобрат функцијата на мозокот за 12 недели

Загриженоста за здравјето на мозокот станува се поголема како што старееме и ризикот од развој на деменција се зголемува. Истражувањата покажаа дека голем број на стратегии можат да го одржат мозокот млад, но ако само правите крстозбори или шетате секој ден, размислете да додадете додатоци во исхраната. Една нова студија покажа дека два пребиотика можат да ја подобрат функцијата на вашиот мозок за само 12 недели.Студијата беше спроведена од истражувачи од School of Life Course & Population Sciences на Кралскиот колеџ во Лондон, а резултатите беа објавени во Nature Communications на 29 февруари. Истражувачите се фокусираа на два пребиотични додатоци на растителни влакна, фруктоолигосахарид (FOS) и инулин, оценувајќи ги нивните ефекти врз интелектот и мускулната сила кај возрасните над 60 години.Пребиотиците се храна која помага во подобрување на добрите бактерии во цревата, што значи дека тие се различни од пробиотиците. Инулинот е диетално влакно кое природно се наоѓа во растенијата, додека ФОС е вид на јаглени хидрати кои се наоѓаат во многу различни растенија, како што се кромидот, лукот, артишокот, бананите и аспарагусот. ФОС често се користи и како алтернативен засладувач.За оваа студија, истражувачите го оценија ефектот на овие два пребиотични додатоци на цревниот микробиом, за кој студиите сугерираат дека игра улога во физиологијата и интелектот на мускулите како што старееме. За да се разбере оваа врска, вкупно 36 пара близнаци добивале или плацебо или додаток во исхраната секој ден во текот на 12 недели.На крајот од студијата, групата која примала додаток на влакна имала подобри резултати на тестовите кои ја проценувале функцијата на мозокот, вклучително и оној кој е ран маркер за Алцхајмерова болест, во споредба со оние кои примале плацебо. Учесниците кои земале додатоци, исто така, направиле помалку грешки на тестовите за меморија.По 12 недели, истражувачите заклучија дека додатоците на влакна „доведоа до значителни промени во составот на цревниот микробиом на учесниците, особено зголемување на бројот на корисни бактерии како што е Bifidobacterium“.„Ова е ветувачко за подобрување на здравјето на мозокот и меморијата за стареењето на населението. Отклучувањето на тајните на врската црево-мозок може да понуди нови пристапи за живеење подолг и поздрав живот“, рече Мери Ни Лохлаин, Национален институт за здравје и грижа за постдокторски соработник во Истражувачката единица за близнаци на Кралскиот колеџ.Вишиот автор на студијата, Клер Стивс, професорка на Кралскиот колеџ, истакна дека суплементите се лесно достапни и достапни, пренесува N1 Hrvatska.„Овие растителни влакна, кои се евтини и достапни преку шалтер, би можеле да имаат корист за општата популација во овие времиња без пари. Тие се исто така безбедни и прифатливи“, рече Стив во соопштението за печатот.Сепак, иако имало позитивни ефекти врз интелектот, истражувачите откриле дека додатоците не влијаеле на мускулната сила во период од 12 недели.

Магазин | пред 1 година